میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

شرکت Tetraedr کشور بلاروس از جمله شرکت های فعال در زمینه سیستم های پدافندی و راداری است. این شرکت تلاش مستمر و طولانی مدتی را برای ارتقای سامانه 9K33 Osa و تطبیق آن با الزامات روز انجام داد که حاصل آن سامانه ارتقا یافته Osa-1T بود. سامانه Osa از جمله سامانه های پدافندی است که در طول جنگ سرد به منظور تامین الزامات واحد های پدافندی شوروی (PVO-SV) و ایضا کشورهای عضو پیمان ورشو طراحی و ساخته شد.  هدف از ساخت این سامانه ، دستیابی به یک سامانه پدافندی لشکری با قابلیت تامین دفاع هوایی نقطه ای برای یگان های زرهی و نیروهای رزمی ترکیبی در ضمن پیشروی بود. سامانه ای که میبایست از تحرک بالا در کنار قابلیت های مناسب جهت درگیری با انواع اهداف پروازی برخوردار می بود. سامانه پدافندی Osa که در ناتو با نام SA-8 Gecko ، علاوه بر استفاده توسط واحد های پدافندی شوروی/روسیه به صورت گسترده به کشورهای مختلفی صادر شد و همچنان به جهت تحرک بالا ، قابلیت انجام عملیات پدافندی به صورت مستقل ، امکان استقرار به صورت تصادفی و بدون آمادگی قبلی به منظور غافلگیری هواگرد های عبوری و ............ .

سامانه 9K33 یا SA-8

این سامانه همچنان از سامانه های پدافندی مورد توجه و استفاده در  بیش از 15 ارتش در نقاط مختلف جهان است. پروژه Osa-1T شامل اجرای به روزرسانی گسترده بر روی سامانه Osa با جایگزینی تجهیزات دیجیتالی با تجهیزات قدیمی سامانه ، ارتقای سیستم پردازشی مجموعه هدایت موشک (از نوع هدایت فرمانی در خط دید یاCLOS) ، نصب نمایشگرهای نسل جدید و ارتقای کنسول کنترل سامانه و در نهایت نصب سامانه الکترواپتیکال نسل جدید صورت گرفته. آخرین به روزرسانی انجام شده در این سامانه ، تغییر خودروی حامل از خودروی دوزیست BAZ-5937 به خودروی MZKT-69222 با پیکربندی 6×6 است. خودروی حامل MZKT-69222 علاوه بر ارائه قابلیت های حرکتی بهتر (از جمله سرعت جاده ای بالاتر) از ساختار مستحکم تری در برابر اصابت ترکش و تهدیدات انفجاری برخوردار است ضمن انکه از نظر تعمیرات و نگهداری نیز وضعیت به مراتب بهتری دارد.

سامانه Osa-1T

نمایی از مجموعه راداری به روزشده سامانه Osa-1T 

اتاقک کنترل و فرماندهی سامانه Osa 1T

سامانه الکترواپتیکال Osa 1T

شرکت Tetraedr در کار بر روی سامانه Osa با دو مشکل مواجه شد. مشکل نخست در باالا رفتن طول عمر موشک های موجود و ایضا تهی شدن ذخایر موشک بود. مشکل بالا رفتن سن موشک های موجود از طریق بازیابی آن ها با تغییر سوخت ، سرجنگی و برخی اجزای داخلی  موشک ها قابل رفع بود با این وجود به جهت استفاده تمرینی و آموزشی از موشک ها ، روند تهی شدن ذخایر اجتناب ناپذیر بود. امکان تهیه مجدد برخی مدل های موشک 9M33 نیز وجود نداشت چرا که تولید این موشک ها از دوران جنگ سرد متوقف شده و خطوط تولید جهت ساخت موشک سامانه های جدیدتر و قابل تر 9K331 Tor و 2K22 Tunguska اختصاص یافته بود. علاوه بر این موشک های 9M33 به جهت سرعت ، برد و قابلیت مانور از توانایی کافی برای پاسخگویی به تهدیدات رو به گسترش روز برخوردار نبودند و میبایست موشک بهتری جایگزین آن ها میشد. موارد مطرح شده در نهایت شرکت Tetraedr را بر آن داشت تا با همکاری صنایع Luch اوکراین نسبت به ساخت موشک جدیدی با نام T382 Stilet اقدام کند.

با توجه به ساخت موشک جدید ، سامانه تسلیحاتی جدید با نام T38 نیز توسعه داده شد که شامل ارتقای سنگین رادار کنترل آتش Land Roll ، افزودن سیستم الکترواپتیکال جدید ، استفاده از خودروی حامل MZKT-69222به عنوان پلتفرم نصب سامانه و جایگزینی پرتابگرهای جعبه ای با نوع استوانه ای و افزایش تعداد پرتابگرها از 6 عدد به  8 عدد بود. هر یک از پرتابگرهای استوانه ای حاوی یک فروند موشک دو مرحله ای T382 هستند. سامانه T-38 از نظر فنی سامانه ای جدید محسوب میشود که اشتراکات فنی اندکی با سامانه Osa دارد. این اشتراک در رادار کنترل آتش Land Roll نهفته است که البته این مورد نیز تحت به روزرسانی گسترده قرار گرفته . هر چند سامانه T-38 نام گذاری مستقلی دارد اما در ناتو با نام جدید شناخته نشده و در نهایت به عنوان زیرمجموعه ای از سامانه Osa یا سامانه ای مشتق شده از آن در نظر گرفته شده. یک واحد کامل آتشبار از این سامانه شامل چهار خودروی حامل پرتابگر (TELAR) است که یکی از آن ها به عنوان خودروی هدایتگر (lead TELAR) استفاده میشود.

دیگر اجزای واحد عبارتند از خودروی حمل و بارگذاری موشک ها متشکل از کامیون KAMAZ 5350 با پیکربندی 6×6 و چندین خودروی فنی و مهندسی (که در ادامه معرفی میشوند). با وجود قابلیت های به روز این سامانه ، شرکت Tetraedr تا به امروز از وجود یا عدم وجود قابلیت یکپارچه سازی آن با دیگر سامانه های پدافندی و راداری و کیفیت این یکپاچه سازی جهت تشکیل یک مجموعه دفاعی یکپارچه از سامانه های مختلف به منظور دفاع از یگان های میدانی در برابر تهاجم هواگرد ها یا دفاع از زیرساخت های ثابت در برابر حملات کروز ، اطلاعاتی منتشر نکرده است.  سامانه T-38 با برد و ارتفاع درگیری دو برابر ایضا تحرک بالاتر ، قابلیت های بیشتر در مقابله با اقدامات متقابل الکترونیکی (ECCM) و موشک های سریع تر و چابکتر (تا 40g مانور) ، در مقایسه با سامانه Osa از برتری قابل ملاحظه ای برخوردار است  و سامانه ای مهلک تر و با بقاپذیری بیشتر محسوب میشود. با وجود برتری نسبت به Osa ،  سامانه T-38 همچنان به جهت عدم توانایی در مقابله همزمان با اهداف متعدد ، در جایگاه پایین تری نسبت به سامانه هایی همچون SA-15 و SA-22 روسی قرار میگیرد.

نمایی از مجموعه راداری و پرتابگرهای موشک سامانه T-38

بروزرسانی سامانهTetraedr Osa-1T  شامل بیشتر سخت  افزار داخلی مجموعه میشود البته  با حفظ برجک و آنتن موج کوتاه قبلی.رهگیری و درگیری خودکار هدف فلسفه اصلی طراحی رادار باند x سامانهSA-8 Gecko  بود. قسمت مربوط به شناسایی و اکتساب هدف رادار مجهز به یک آنتن مقعر  چرخان  پایدار شده با قابلیت چرخش لوب اصلی موج بین ۱ تا ۴ درجه  بصورت افقی و ۳ تا ۱۹ درجه بصورت عمودی را دارا میباشد. که نرخ چرخش ان ۳۳ دور در دقیقه میباشد. توان خروجی ۲۵۰ کیلو وات. بروزرسانی به  سامانه امکان ردیابی همزمان ۴۸ هدف را میدهد . در مورد بروز رسانی های سیستم برای جنگ مقابله با جنگ الکترونیک اطلاعات خاصی هنوز منتشر نشده است. قسمت ۲۰۰ کیلوواتی مربوط به ردیابی و کنترل موشک در جلوی برجک نصب شده است که دارای یک آنتن بازتابنده سهموی محافظت شده با پرتو اصلی (mainlobe) ۱ درجه که در راستای عمودی بین  78+ و 12-  درجه چرخش موج انجام میدهد. وظیفه اصلی این رادار ردیابی دقیق هدف میباشد. آنتن های سامانه ردیابی و هدایت موشک سیستم در در دو طرف رادر اصلی نصب گردیده اند که وظیفه ردیابی و هدایت موشک سامانه را به روش فرمانی در خط دید(CLOS)  بر عهده دارند.

طبق منابع روسی مسیر پرواز موشک در بالای خط دید میباشد که در هنگام نزدیک شدن به هدف بر خط منطبق میگردد. از دیگر قابلیت هایی که در این بروز رسانی به سیستم اضافه شده اند میتوان از ردیابی اهدافی با سطح مقطع تا ۰.۰۳ متر مربع نام برد که توانایی شناسایی و ردیابی اهداف پروازی با سطح  مقطع راداری کم  در ارتفاع پایین و متوسط  نظیر مهمات  های هدایت دقیق  (PGM)، موشک های کروز و ردیابی هواپیماها با سطح  مقطع راداری متوسط و بالا در ارتفاع بالا با برد کشف ۴۰ کیلومتری و سایر اهداف پروازی نزدیک سطح زمین( Above Ground Level AGL)  نظیر بالگرد ها تا ۵۰ کیلومتر را داراست. سامانه الکترو اپتیکی اضافه شده دارای دوربین اپتیکی ردگیری/ هدفگیری با میدان دید گسترده 12×9  درجه و میدان دید محدود 6×4 درجه و با تونایی شناسایی هواگردی همچون میگ ۲۹ از فاصله ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری میباشد.

سامانه اپتیکی دارای تصویر ساز حرارتی با دو میدان دید محدود و گسترده 6.9×9.1 درجه و 1.9×2.3 درجه میباشد. همچنین سامانه مجهز به یک فاصله یاب لیزری حالت جامد Nd:YAG  برای فاصله یابی دقیق اهداف است. برد درگیری در حالت استفاده تنها از سیستم اپتیکی و بدون  رادار در حدود ۱۸ کیلومتر میباشد. دو کانال انتقال فرامین ۱۴۰ کیلوواتی با  قابلیت انتخاب دو فرکانس از مجموع 8 فرکانس مختلف جهت انتقال فرامین هدایتی به موشک ها در سامانه وجود دارد. ردیاب و دنبالکننده سامانه همزمان قادر به ردگیری و هدایت دو موشک میباشد. پرتو راداری ردیاب موشک در یک قوس بین 15+ و 15- درجه در راستای افقی و 12+- تا ۷۸ درجه در راستای عمودی قادر به شناسایی و هدایت موشک تا ۲۴ کیلومتر است.

کنسول های مدیریت و کنترل سامانه T-38 شامل پنل و صفحات نمایشگر

موشک سامانه

موشک زمین به هوای Luch T382 Stilet

هرچند در نگاه اول این موشک مشابه موشک57E6  سامانه پنتسیر روسیه در نظر می اید اما در برخی از بخش ها ، طراحی جداگانه و منحصر بفردی دارد. موشک دو مرحله ای سامانه برای واکنش سریع به اهداف و با نرخ شتاب گیری بسیار بالا ساخته شده است. وزن موشک ۱۱۶ کیلوگرم و  طول موشک ۳.۱۵۸ متر و قطر شتاب دهنده (بوستر) و بدنه آن  به ترتیب ۰.۲۰۹۶ متر و ۰.۱۰۸مترمیباشد. وزن موشک و تیوپ حامل موشک با هم ۱۵۱ کیلوگرم میباشد. موشک حامل سر جنگی ترکش شونده از نوع ترکش های میله ای به وزن  ۱۸ کیلوگرم میباشد. مدت زمان سوزش شتاب دهنده ۱.۵ ثانیه میباشد و بعد از جدا شدن آن ، موتور کوچک روی موشک تا بیست ثانیه به کار ادامه میدهد. البته موشک سرعت اصلی را در زمان سوزش ۱.۵ ثانیه ای شتاب دهنده به دست میاورد و موتور کوچک روی خود موشک تنها سرعت موشک را در ادامه مسیر حفظ میکند که در نهایت به سرعت ۸۵۰ متر برثانیه دست میابد. بیشینه قدرت مانور موشک بنا بر گفته شرکت سازنده در حدود 40 جی میباشد.

موشک T382 Stilet

موشک 57E6 سامانه پنتسیر

موشک مورد استفاده در سامانه SA-8

تولید و صادرات

 کاربران فعلی سامانه SA-8 Gecko بترتیب کشورهای الجزایر، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، بلغارستان، کوبا، اکوادور، گرجستان، یونان، هند،اردن، لیبی، لهستان، رومانی، روسیه، سوریه، ترکمنستان و اکراین میباشند که همگی کاندیدای بلقوه برای بروزرسانی این سیستم هستند.

مقایسه فنی سامانه با نمونه های روسی

اجزای یک واحد کامل از سامانه

سامانه های اختیاری قابل افزودن

نمای جلویی از خودروی حامل پرتابگر و رادار ، سامانه T-38 بر خلاف سامانه SA-8 که از 6 پرتابگر برخوردار بود ، دارای 8 پرتابگر است

خودروی حامل و بارگذار موشک های ذخیره T383

واحد تست سیار 9V242-1T AKIPS

ایستگاه مهندسی سیار 9V210-1T MTO

ایستگاه ترازبندی سیار  9V914-1T ، از این ایستگاه جهت کالیبراسیون رادار سامانه استفاده میشود و نمونه تغییر یافته ای از نوع روسی سامانه با نام 9V914 است

گزینه های موجود برای تکمیل سامانه

پشت فرماندهی سیار واحد اتشبار Agat 9S737/MP-22 Ranzhir E

رادار باند VHF دو بعدی KB Radar (Agat) Vostok D/E

رادار باند UHF موسوم به Kasta 2E2 Squat Eye E

رادار محاسبه گر ارتفاع موسوم به LEMZ PRV-16/1RL132 Naklon / Thin Skin