در تاریخ 14 بهمن 1391 طبق اعلام قبلی ، هواپیمای موسوم به قاهر اف 313 با حضور مقامات نظامی (از وزارت دفاع و نیروی هوایی ارتش) رونمایی شد ، در حالی که فردی انتظار رونمایی از یک هواپیمای به پنهانکار را نداشت!
در ابتدای رونمایی ، این هواپیما توجه بسیاری از علاقمندان هوانوردی نظامی را به خود جلب نمود و تا حد بالایی هم این رونمایی خارج از انتظار بود و علاقه مندان را متعجب و متحیر ساخت و سوالات بسیاری در رابطه با این پرنده مطرح شد.
در ادامه با ضعف تبلیغات و فعالیت های منفی و بغض آلود و میدان داری رسانه های خارجی ، این دستاورد صنایع دفاعی ایران مورد تمسخر قرار گرفت و اینکار در کنار برخی تحولات در ایران ، موجب ناامیدی و سرخوردگی بسیاری از علاقه مندان این حوزه گشت.
قاهر یک هواپیما از نوع پرنده های اثر سطحی و با ویژگی نشست و برخاست کوتاه می باشد ، که طولی در حدود 13 متر (از دماغه تا انتهای محفظه موتور) داشته و پهنای دو سر بال آن به 8 متر می رسد.
این هواپیما به طور خاص برای پرواز در ارتفاع پست طراحی شده و به دلیل قرارگیری مجاری ورودی هوا در کنار کابین ، میتواند به صورت امن تری از باندهای متفرقه نشست و برخاست انجام دهد و این ویژگی در کنار نشست و برخاست کوتاه موجب میشود که این هواپیما , به یک هواپیمای ایده آل برای نبرد ناهمطراز و استفاده در پایگاه های زیرزمینی تبدیل شود.
در هنگام رونمایی از این هواپیما به جزئیات این هواپیما اشاره چندانی نشد ، اما در مورد قاهر اف 313 دو فرضیه میتوان ارائه داد.
فرضیه نخست ساخت هواپیمای سبک با یک پیشران توربینی سبک (مانند جی 85 یا نمونه های هم رده و توربوفن) ، برای ماموریت پشتیبانی نزدیک هوایی است که البته ساخت چنین جنگنده هایی در دهه های گذشته سابقه داشته و از برخی نمونه ها صدها فروند به تولید رسیده است.
نمونه هایی از این جنگنده ها:
فرضیه دوم ساخت یک هواپیمای اثباتگر فناوری از طرح ارائه شده برای جنگنده نیمه سنگین (متوسط) میباشد ، که از این هواپیما یک یا چند فروند تولید شده (با همان تجهیزات زمان رونمایی) و با اتمام تست های پروازی و در صورت موفقیت در آزمون ها این هواپیما کنار گذاشته شده و هواپیمای اصلی با سایز بزرگتر و وزن برخواست بالاتر و بدنه ای متفاوت و اصلاح شده (از نظر ایرودینامیک و جنس بدنه) به تولید میرسد.
برای فرضیه دوم دلایل متعددی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میشود! البته ساخت نمونه اثباتگر (همچون ساخت نمونه RC یا رادیوکنترل) در جهان و حتی داخل کشور سابقه داشته و از جمله نمونه ها میتوان به هواپیمای Lockheed Have Blue که زمینه ساز تولید هواپیمای پنهانکار اف 117 بود و همچنین پهپاد حماسه به عنوان اثباتگر پهپاد فطرس اشاره کرد که بعضا تفاوت های آشکار و زیادی هم با نمونه نهایی داشته اند!
Lockheed Have Blue:
F-117:
پهپاد حماسه:
پهپاد فطرس:
آیا قاهر رونمایی شده یک نمونه پروازی است و قابلیت پرواز را دارد؟
پاسخ این سوال به صورت دقیق مشخص نیست ، اما با بررسی اجزای قاهر و همچنین با در نظر گرفتن هواپیماهای آموزشی درنا و تذرو که با بدنه کامپوزیتی ساخته شده اند و بدنه ای مشابه قاهر دارند ، میتوان گفت که در صورت نصب موتور و اعمال یکسری تغییرات و تکمیل برخی بخش ها ، قاهر میتواند توان پرواز را داشته باشد!
به نسبت یک هواپیمای رزمی ، دریچه های دسترسی معدودی در بدنه قاهر (خصوصا در قسمت کابین و دماغه) دیده میشود ، در حالی که در ماکت و ماکاپ هواپیمای شفق و برهان ، خطوط دریچه های دسترسی متعددی بر روی بدنه به وسیله رنگ هک شده اند! این نکته نشان دهنده این واقعیت است که در بدنه قاهر دریچه های مذکور وجود نخواهند داشت و این مسئله چندان با خصوصیات یک هواپیمای رزمی (که دارای دریچه های متعدد برای سیستم های مختلف می باشد) تطابق ندارد و میتواند نشان دهنده اثباتگر و آزمایشی بودن هواپیمای قاهر باشد.
از طرفی نفس وجود دریچه ها (هرچند به تعداد کم) به جای خطوط میتواند نشان دهنده پروازی بودن قاهر باشد ، چراکه در ماکاپ هواپیمای برهان (که به ماکاپ بودن آن تصریح شده است) ، به جای این دریچه ها تنها از علائم رنگ آمیزی شده بر روی بدنه استفاده شده است! حتی در ماکاپ جنگنده F-35 هم جزئیات به این صورت رعایت نشده است!
ماکاپ هواپیمای برهان:
ماکاپ اف 35:
ماکت شفق:
جنس بدنه
در رابطه با جنس بدنه قاهر توضیح خاصی داده نشده ، اما ظاهرا بدنه و کابین قاهر از مواد کامپوزیتی برپایه فایبرگلاس (با احتمال تقویت آن در نقاط خاص با فیبرکربن) تولید شده.
دیواره های قسمت کابین و قسمت پشت صندلی خلبان به سطوح فایبرگلاس شباهت داشته و احتمالا حداقل کابین از این مواد تولید شده!
البته فایبرگلاس مقاومت بالا و قابل قبولی در برابر فشارو ضربه و خوردگی دارد و درصنایع هوایی کاربرد داشته و در انواع متفاوتی با خاصیت های متفاوت تولید و حتی در بدنه هواپیماها و بالگردها و قسمت رادوم (پوشش قسمت رادار در دماغه هواپیماها) مورد استفاده قرار می گیرد! در هواپیمای هواپیمای بوئینگ 777 در بخش هایی از بال ها ، دماغه و اتصال موتور ها به بالها از فایبرگلاس استفاده شده است!
چندین سال قبل از رونمایی قاهر ، خطوط تولید الیاف کربن افتتاح شده و این محصول در ایران و صنایع دفاعی تولید میشد! بنابراین امکان تولید کامپوزیتی متشکل از فایبرگلاس و فیبر کربن در آن زمان وجود داشت و در صورت لزوم در فرآیند قالب گیری بدنه ، امکان افزودن این مواد فراهم بود!
در این رابطه چند فرضیه مطرح میشود!
-قاهر رونمایی شده ماک آپی از جنس از فایبرگلاس است.
-قاهر رونمایی شده یک هواپیمای اثباتگر فناوری میباشد که مواد استفاده شده در بدنه آن استحکام کافی برای انجام تست ها و پروازهای آزمایشی را دارد.
-قاهر یک هواپیمای اثباتگر با بدنه فایبرگلاسی است که تنها در نقاط خاص (به غیر از کابین) با فیبر کربن تقویت شده!
با توجه به داشتن دریچه های دسترسی متعدد در بدنه و قابل روئیت بودن قسمتی از سازه هواپیما در قسمت محفظه ارابه فرود عقب ، امکان پروازی بودن قاهر (در صورت تغییر کانوپی ، نصب قفل ها و اتصالات کانوپی به کابین و نصب موتور) محتمل می باشد.
البته در تصاویر نمونه RC و نمونه داخل تونل باد هم ، جنس بدنه مشابه جنس مورد استفاده در نمونه مقیاس کامل می باشد!
لازم به ذکر است که از اواخر دهه 60 و تا دهه 70 شمسی تعدادی هواپیمای جت آموزشی با نام تذرو و درنا تولید شد که در ساخت بدنه این هواپیماها از مواد کامپوزیت استفاده شده بود!
قسمتی از سازه قاهر:
ارابه فرود عقب:
ارابه های فرود اف 5:
ارابه های فرود میگ 29 و سوخو 35:
عبور مینی بولدزر از روی قایق فایبرگلاسی:
فایبرگلاس در اجزای تشکیل دهنده بوئینگ 777 :
درنا و تذرو:
ضخامت کابین و عدم داشتن سازه قوی
چیزی که در جنس بدنه کابین خودنمایی میکند ، ضخامت نسبتا پائین آن و نداشتن سازه فلزی در دیواره های کابین می باشد که با توجه به مقطع لوزی شکل کابین (در صورت برش عرضی) ، عدم وجود سازه فلزی با ضخامت بالا در این قسمت طبیعی هست! چراکه قسمت قابل دید فشار چندانی را متحمل نمیشود و در برخی هواگردها ، قسمت کابین نسبت به سایر نقاط ، از سازه ضعیفتری برخوردار است!
عدم وجود چفت و بست های کانوپی
یکی از ایرادات گرفته شده از هواپیمای قاهر نداشتن مکانیزم قفل کانوپی بر روی کابین بود که عمدتا از مقایسه آن با کابین جنگنده های دیگر ناشی می شد ، اما با نگاهی به هواپیماهای رزمی موجود مشاهده میشود که در هواپیمای اسکای هاوک مدل ال نیز قسمت لبه و محل اتصال کانوپی به کابین فاقد هرگونه قطعه مربوط به قفل کابین است و کانوپی به نحو متفاوتی به کابین متصل میگردد!
در کابین قاهر نیز احتمالا مکانیزم قفل نصب نشده! همانطور که پوشش بالای پنل نمایشگر ها نصب نشده و شیشه کانوپی نیز نمونه اصلی نمی باشد!
کابین جنگنده A-4 Skyhawk :
مکانیزم اتصال کانوپی به کابین در جنگنده F-22:
پنهانکاری و محفظه های حمل سلاح داخلی:
در تمامی قسمت های قاهر از دماغه تا کابین ، شکل کانوپی ، قسمت میانی بدنه ، قسمت پشت کابین ، قسمت انتهایی مربوط به محفظه موتور و دریچه های ارابه های فرود ، آثار طراحی پنهانکار قابل مشاهده است و از این نظر قاهر یک پرنده پنهانکار محسوب میشود و سطح بالایی از پنهانکاری درطراحی بدنه این هواپیما اعمال شده ، اما در نمونه نمایش داده شده و مدل کامپیوتری هیچ گونه آثاری از حمل سلاح در داخل بدنه دیده نمیشود و محفظه ای برای حمل سلاح در نظر گرفته نشده است که این مسئله در تناقض با فرم طراحی بدنه قاهر می باشد! در واقع بدون در نظر گرفتن محفظه های داخلی حمل سلاح بکارگیری این سطح از پنهانکاری در بدنه ، بی دلیل و توجیه ناپذیر می باشد! چراکه در صورت نصب چند سلاح هوا به هوا یا هوا به سطح ، پرنده قابلیت پنهانکاری خود را از دست خواهد داد و قابلیت پرواز در ارتفاع پست هم به دلیل استفاده کشورهای مجاور و فرامنطقه ای از رادارهای پرنده (آواکس) کمکی به مخفی ماندن هواپیما و تسلیحات آن از دید رادارها نخواهد کرد!
با این حال به دلیل بهره گیری از بدنه عریض که خصوصیت هواپیماهای پنهانکار می باشد ، امکان تعبیه یک محفظه اصلی در پشت کابین و در وسط بدنه برای حمل سلاح هوا به سطح و دو محفظه فرعی در کنار موتور برای حمل موشک هوا به هوا وجود دارد.
محفظه اصلی میتواند ابعادی در حد 4 متر طول و 1 متر عرض داشته باشد ، که در این صورت میتواند قابلیت حمل دو بمب هدایت شونده هوا به سطح دو هزار پوندی ، یا معادل آن موشک هوا به سطح و هوا به هوا را داشته باشد ، که در مقایسه با گنجایش مخازن اف 35 ظرفیت مناسبی به شمار میرود و ظرفیت مشابهی را میتوان از قاهر انتظار داشت.
محفظه حمل سلاح در ماکاپ F-35:
محفظه های قابل تعبیه در نمونه بزرگتر قاهر:
ادامه دارد...
منبع :
http://www.military.ir/forums/topic/29781-%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%A7%D9%81-313-%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D9%88%D9%82-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DA%AF%D8%B1-%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C/