میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

در این مقاله به سلاح های هواپرتاب موجود در نیروهای مسلح ایران خواهیم پرداخت. این تسلیحات از هواگردهای  نیرو های مسلح ارتش  جمهوری اسلامی ایران پرتاب می شود  و در  انواع هدایت شونده و غیر هدایت شونده می باشند. در این مقاله به موشک های ضد کشتی پرداخته نشده.

بمب سقوط ازاد

ام۱۱۷

یک بمب سقوط ازاد ۳۴۰ کیلوگرمی که دارای ۱۸۳ کیلوگرم مواد منفجره است  و  به ان ۷۵۰ پاوندی نیز گفته  می شود. این بمب در دهه ۱۳۳۰ شمسی با هواپیماهای چون تی ۳۳ و اف۸۴ و اف۸۶ وارد کشور شد و از اف۴ و اف۵ نیز پرتاب می شد اگرچه با ورود بمب های سری مارک جایگاه خود را از دست دادند و امروزه بعید است به شکل عملیاتی از انها استفاده شود

بمب سری مارک

بمب کم پسا سری مارک که در ارتش امریکا جایگزین ام۱۱۷ شد و در  دهه ۱۳۴۰ شمسی وارد این شد. این بمب ها با فانتوم وارد ایران شد ولی روی اف۵ نیز نصب شد. سری مارک در ایران شامل   بمب ۲۲۵ کیلوگرمی مارک ۸۲ و بمب ۹۰۰ کیلوگرمی مارک ۸۴ می شود  که  به ترتیب شامل ۸۷ و ۴۲۹ کیلوگرم مواد منفجره می باشند. مارک ۸۲ بسیار پر کابرد تر است زیرا بسیار سبکتر است و بیشتر مورد استفاده قرار  میگرد و جنگندها میتوانند تعداد بیشتری از ان را حمل کنند.  در حال حاظر هر دو بمب در داخل تولید می شود  و پاییه ای برای  بمب های هدایت دقیق نیز شده اند.همکنون این بمب ها از اف۵، اف۴، اف۷ ،طی پروژه ای از اف۱۴ و به احتمال بسیار قوی از سوخو۲۵ و سوخو۲۲ سپاه پرتاب می شوند و در تصاویر  پهپاد کرار در زیر بدنه به یک   تیره نسخه ۲۲۵ کیلوگرمی دیده شده است.

بمب مارک ۸۲ زیر اف۴ فانتوم

بمب سری  فاب

بمب سری فاب یا همان بمب های سقوط ازاد ساخت  شوروی و روسیه فعلی  با سوخو۲۴ وارد کشور  شد. ایران  این بمب  را از روسیه تحویل گرفت و در انواع ۱۰۰، ۲۵۰ ، ۵۰۰  و ۱۵۰۰ کیلوگرم  از انها بهره میبرد که به ترتیب دارای ۷۰ ،۹۹  ، ۲۱۳  و ۱۲۰۰ کیلوگرم کلاهک جنگی است . نسخه ۱۰۰ و ۵۰۰ کیلوگرمی و احتمالا ۲۵۰ کیلوگرمی در ایران تولید شد و همکنون از سوخو۲۴ و میگ۲۹ پرتاب می شود. سری فاب ایرودینامیک کمتری نسبت به سری مارک دارند از این رو برد انها بعد از رها سازی کمتر است زیرا پسای بیشتری تولید میکنند

برای اشنایی با بمب های سقوط ازاد سری مارک و فاب اینجا را کلیک کنید

فاب ۵۰۰

راکت ها

راکت هایدرا: راکت ۷۰ م م هایدرا  با لانچر ۱۹ لول برای پرتاب از بالگرد ساخته شد ولی در ایران طی چند تصویر روی اف۴ و صاعقه نیز دیده شده است. این راکت کلاهک کوچکی دارد و تنها برای پشتیبانی هوایی نزدیک  حمله به خودرو ها و پیاده دشمن موثر است

راکت اس۸: راکت ۸۰ م م با لانچر ۲۰ لول برای پرتاب از هواپیماهای جنگی  که طی چند نمایشگاه در کنار میگ۲۹ و سوخو۲۴ دیده شده است .  این راکت بیشتر بر روی بالگرد های میل۱۷ سپاه و سوخو۲۵  سپاه دیده شده است و دست کم من هرکز شلیک ان را از  جنگنده های نیروی هوایی ارتش  ندیده ام. احتمالا  در اینده از سوخو۲۲ نیز  استفاده خواهد شد

راکت اس ۲۴: راکت ۲۴۰ م م بزرگ هواپرتاب که دارای  برد ۳ کیلومتر و یک کلاهک ۱۲۳ کیلوگرمی است . این راکت از سوخو۲۴  و میگ ۲۹ و احتمالا سوخو۲۵ و ۲۲ سپاه پرتاب می شد  و در  نمایشگاه های هوایی داخلی دیده شده است.  برخی منابع  از تولید این راکت در ایران با نام شفق  خبر داده اند ولی مشخص نیست ایا به غیر از سوخو۲۴ از پرنده دیگری در ارتش قابل شلیک است ویا نه … اگرچه هرگز تصویر از لود این راکت دیده نشده است

راکت اس ۲۵:  راکت هواپرتاب ۳۴۰ م م با ۱۹۰ کیلوگرم مهمات که از سوخو۲۴ ارتش  پرتاب می شود ولی احتمال پرتاب ان از سوخو۲۵ سپاه نیز می رود  اگرچه هیچ تصویر از لود این نسخه  نیز در ایران دیده نشده است

راکت ۷۰ م م هایدرا زیر بال اف۴ فانتوم

راکت اس۸

بمب ضد باند BetAB : این بمب بعد از پرتاب با باز کردن چتری در زاویه ۶۰ درجه نسبت به زمین قرار گرفت(سر بمب پایین است) بعد چتر شده (قسمت انتهای جدا شد  و موتور راکتی روشن شده بمب با سرعت بسیار بالای به باند خورده و نفوذ میکند.. این بمب از سوخو۲۴ و میگ۲۹ نیروی هوایی ایران پرتاب می شوند اگرچه هیچ تصویر از لود ان وجود ندارد

بمب خوشه ای BL-755: یک بمب خوشه ای ۲۶۴ کیلوگرمی ساخت انگلستان که در زمان رژیم گذشته برای پرتاب از فانتوم های نیروی هوایی وارد شد . این بمب دارای ۱۴۷ ریز مهمات است و در دوران  جنگ ایران از این بمب روی فانتوم به خوبی بهره برد. ایران بر اساس این بمب ، بمب خوشه ای  با نام سیمرغ را طراحی و ساخته است  که کاملا مشابه نسخه  انگلیسی است و طی بازدید اقای روحانی رییس جمهور کشور به نمایش در امد. از  کم و کیف تولید سیمرغ هیچ اطلاعی در دست نیست

بمب های سری کاب: بمب های هدایت شونده  سری کاب در انواع لیزری و اپتیک همراه با سوخو۲۴ وارد ایران شد.ایران نسخه هدایت اپتیکی کاب ۵۰۰ و نسخه هدایت لیزری کاب ۱۵۰۰ را در اختیار   دارد . مشخص نیست چند تیره از این بمب ها خریداری شده است ولی تنها از سوخو۲۴ پرتاب می شود

 موشک ماوریک:موشک ماوریک از نخستین  موشک های هدایت شونده وارد شده به نیروی هوایی ارتش ایران در زمان رژیم گذشته است. ایران در مرحله نخست  تعداد کمی از این موشک را دریافت کرد ، ولی طی یک درگیر چند ساعته  مرزی بین ایران و عراق  زمانی که ده ها تانک عراقی  وارد مرز ایران شدند و توسط فانتوم های مسلح به ماوریک شکار شدند  شاه از ماوریک بسیار خوشش امد و دست به سفارش ۲۵۰۰ تیره  از AGM-65A  را با همراه تعداد نسخه اموزشی  را تحویل گرفت. نسخه تحویلی به ایران  از اولین نسخه  تولیدی  بود که  دارای  ۵۷ کیلوگرم کلاهک جنگی و  برد ان حدود ۴ کیلومتر  است  و البته  برد  موشک  بیشتر است ولی دوربین ماوریک توان کشف یک هدف در ابعاد تانک  برد ۳ تا کیلومتری داشت . این موشک تنها از فانتوم شلیک می شود  . اگرچه برخی می گویند  این موشک در ایران تولید شود و نسخه بومی ان در دسترس است ولی هرگز  هیچ مقامی در این مورد صحبت نکرده و خبر رسمی اعلام نشده. در نهایت انقدر ماوریک  در زمان رژیم گذشته خریداری شده که اصلا  بعید  است نیاز به ساخت انها باشد از جمله اینکه تنها از فانتوم پرتاب می شود

موشک خا ۲۵: موشک هوا پرتاب  خا ۲۵ ساخت شوروی با سوخو۲۴ وارد نیروی هوایی شد. این موشک با سامانه کیرا ۲۴ نشان گیری می شد  و دارای هدایت لیزری است اگرچه دو مدل لیزری و  ضد رادار این موشک تولید شد ولی در ایران تنها نسخهKH-25ML که نسخه هدایت لیزری است  استفاده می شود . به گفته منابع مختلف بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ فروند از این  موشک برای نصب روس سوخو۲۴ خریداری شد و برخی منابع از خرید تعداد  دیگری  توسط سپاه پاسدران طی دو سال گذشته برای نصب روی سوخو۲۲ ها نیز  امده است

موشک خا ۲۹: موشک هدایت شونده هوا به زمین  ساخت شوروی که  با سوخو۲۴ وارد ایران شد. گفته شده ایران صد تیره از این موشک  شامل دو نسخه لیزری و اپتیک را تحویل گرفته است . این موشک  همکنون از نظر وزن کلاهک بزرگترین  موشک  هدایت شونده  هواپرتاب موجود با یک کلاهک ۳۴۰ کیلوگرمی است. گفته شده سپاه نیز طی دو سال گذشته تعدادی را برای  پرتاب از سوخو۲۲ دریافت کرده است ولی مشخص نیست که این خبر درست است ویا نه

موشک ضد رادار خا ۵۸: تنها موشک  ضد رادار موجود در ایران موشک روس خا  ۵۸  است. این موشک  که بزرگترین موشک  ضد رادار جهان است  که دست کم از یک جنگنده شلیک می شود،  با سوخو۲۴ وارد ایران شد. ایران در سالهای اخر حکومت شاه ۱۰۰ تیره  موشک  ضد رادار شرایک را به امریکا سفارش  داد که در پی انقلاب  تحویل انها لغو شد. نسخه در ایران نمونهKH-58E نسخه صادراتی  خا ۵۸ یو است. این نمونه تا ۱۵۰ کیلومتر  برد دارد  و تنها از فنسر پرتاب می شود. فنسر  برای حمل ان مجهز به یک غلاف ویژه کشف موقعیت رادار در زیر بدنه  می شود

بمب خوشه ای سیمرغ

مهمات های داخلی

ایران چندین نوع سلاح هدایت شونده داخلی توسعه داده  البته از کم و کیف تولید انها مشخص نیست

از انجایی که در مورد تسلیحات هواپرتاب  ساخت ایران در مقاله (اشنایی با محصولات نظامی جمهوری اسلامی ایران (بخش دوم ))  نیز اورده این ولی برای دسترسی بهتر شما دوستان  هم همان بخش را در این مطلب نیز اورده ام

بمب قدر:  نسل  نخست بمب های هواپرتاب ساخت ایران که شبیه  بمب هامبوس امریکایی است . قدر نیز همانند هامبوس   دارای هدایت اپتیکی  است و مانند ان روی بدنه بمب مارک ۸۴ نصب شده و ۹۰۰ کیلوگرم وزن دارد. این بمب  از فانتوم اف۴پرتاب میشود

موشک  زوبین: موشک هواپرتاب سوخت جامد هدایت اپتیکی  که دارای  برد ۲۰ کیلومتر  و وزن ۵۶۰ کیلوگرم  و   وزن  ۳۶۰ کیلوگرم کلاهک است.این  سلاح دارای همان دوربین  اپتیکی سلاح قادر است و از فانتوم پرتاب میشود

احتمالا هر دو بمب از دوربین اپتیکی موشک ماوریک استفاده می کنند

قاصد: یک بمب ۹۰۰ کیلوگرمی هدایت اپتیکی   کاملا مشابه بمب امریکایی جی بی یو ۱۵  و فاقد پیشرانه  ، ولی به دلیل بالچه بزرگ خود دست کم ۳۰ کیلومتر برد دارد(این بمب روی هوا سوار شده و گلاید میکند) .  این بمب از فانتوم پرتاب میشود

 قاصد۳: نسخه پیشرانه دار قاصد  ۱ که مشابه AGM-130  امریکایی است و با یک موتور سوخت جامد زیر  بدنه مجهز است و برد ان  ۱۰۰ کیلومتر  ویا به گفته ای ۱۳۰ کیلومتر گذارش شده است . این نسخه نیز دارای هدایت اپتیکی  است. قاصد ۱ و ۳ هر دو دارای توان هدایت همزمان ویا به عبارتی قفل بعد  از پرتاب هستند. هر دو این سلاح های از اف۴ فانتوم پرتاب میشود

موشک  هدایت لیزری ستار: سری موشک های ستار در  اوائل دهه۷۰ شمسی در ایران ساخته شد و در واقع به نیاز نیروی هوایی ایران  به سلاح هدایت شونده دقیق در جنگ ایران و عراق بر میگردد . موشک های ستار طی پروژه عصر ۶۷ به دستور شهید ستاری فرمانده وقت نیروی هوایی شروع شد

ستار۱: اولین نمونه  با برد ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر  که دارای  یک پیشرانه  سوخت جامد بود و کلاهک ان کمتر از ۲۰۰ کیلوگرم بود. این نسخه از  اف۴ فانتوم پرتاب میشد

ستار۲: دارای  تغییر در شکل کلی از جمله نصب  بالچه های  هدایت در جلو و ضخیم   شدن بالچه های  انتهای که نشان دهنده تلاش در کنترل بهتر در سرعت مافوق   صوت است اگرچه  سرعت ان مشخص نیست ولی احتملا دارای سرعت مافوق صوت است . این موشک خیلی کمتر از ستار۱ و ۳ دیده شده

ستار۳:  نسخه بهبود یافته با وزن ۲۲۵ کیلوگرم و برد ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر

 ستار ۱ تا۳ تنها ار فانتوم های نیروی هوایی پرتاب شده اند و همواره اینکه  چه میزان تولید شده و چه میزان در ناوگان فانتوم  عملیاتی هستند  مورد بحث بوده است

ستار۴ : نام اخرین سری موشک های ستار. ستار ۴   بسیار  شبیه جی بی و ۱۲ که در واقع همانند جی بی یو ۱۲  امریکایی ، شامل  یک کیت هدایت لیزری روی بدنه بمب مارک ۸۲  و یک موتور راکتی است . این سلاح نیز در چند رزمایش  از فانتوم  شلیک شده است.

غلاف نشان گذاری لیزری  TLS-99:ی این غلاف در جهاد خودکفایی نیروی هوایی با همکاری دانشگاه طراحی شده و  همکنون تنها روی  فانتوم برای هدایت سلاح های هدایت لیزری  نصب میشود. مشخصات و برد نشان گذاری این غلاف مشخص نیست

کایت: نام یک پخش کننده مهمات  که برای حمله از دور ساخته شده است.پیشران موشک مشابه پیشران مدل امریکایی ماوریک بوده و برد آن ۱۵ کیلومتر است.مدل افزایش برد یافته ان نیز که می تواند از ناوبری ماهواره ای جی پی اس استفاده نماید،ساخته شده است.این سلاح که محصول پایه ان به نام کایت ۲۰۰۰ نامگذاری شده است،قابل حمل و بکارگیری توسط هواپیماهای اف ۴ ای و اف ۵ را می باشد.کایت می تواند ۱۷۲ عدد بمب کوچک ضدنفر و تاسیسات را با خود حمل کند

یاسر:  یک سلاح  ۳۴۰ کیلوگرمی  دارای  بدنه و پیشرانه مشابه سامانه  پدافندی هاوک  و دارای  سامانه هدایت اپتیکی . این سلاح  در واقع  دارای  بدنه اصلی بمب ام۱۱۷ است  و گفته شده حرکت بالستیک  دارد یعنی اوج گرفته و بعد شیرجه می رود.

موشک بینا: یک موشک هدایت لیزری  توسعه یافته در سپاه پاسدران  که  از نظر ظاهر   در انتها شبیه هاوک و در جلو شبیه جی بی یو ۱۲ ویا همان عصر ۶۷ است . این سلاح لیزری  از سوخوی۲۵ نیروی هوایی سپاه پاسدران پرتاب شده  و در تصاویر  نمایش داده شده دیگری از زمین نیز به عنوان یک سلاح زمین  به زمین  پرتاب شده است(البته احتمالا این مربوط به یک تست اولیه بود تا استفاده عملیاتی ) . موشک زیر  ۱۲ کیلومتر برد دارد و احتمال وزن ان حدود ۱۰۰ کیلوگرم است و باید از نظر قدرت انفجار مشابهماوریک باشد

یکی از مشکلات نیروی هوایی ایران حامل های هستند. برای نمونه تنها دو جنگنده موجود یعنی اف۴ فانتوم  و سوخو۲۴  مهمات هدایت شونده را دست کم به صورت گسترده حمل میکنند. تا کنون در ایران اف۵ و یا صاعقه و  یا دیگر جنگنده ها با مهمات هدایت شونده هوا به زمین دیده نشده اند. گفته شده اف۱۴ ایران توان حمل موشک  کوثر را در نقش ضد کشتی دارد ولی بعید  است  از پیشرفته ترین شکاری رهگیر نیروی هوایی در چنین  نقشی استفاده شود حتی اگر این موشک با این جنگنده به کار رفته است…همچنین صحبت های در مورد ارتقا میراژها برای حمل سلاح نیز شنیده می شود ولی خوب  یک جنگنده نسل سومی  انهم به تعداد محدود بدون پشتیبانی برای ما نان و اب نمی شود  حالا حتی اگر روی ان سلاح هدایت شونده نیز نصب شده باشد که تا  کنون ندیده ایم

مشکل بعدی پراکندگی مهماتها نیز است .. برای نمونه همان  دو جنگنده موجود که به صورت فراگیر سلاح هدایت شونده حمل می کنند تنها سلاح های مخصوص  خود را حمل میکنند. سوخو۲۴ هیچ سلاح بومی هدایت شونده ای  را حمل نمیکند  ویا یک سلاح ساخت امریکا (مثل ماوریک اگرچه نیاز هم ندارد)و اف۴ نیز هیچ سلاح روسی  را حمل نمیکند

مورد بعدی نبودن سلاح دوربرد هدایت دقیق  در کشور برای پرتاب از جنگنده دست کم به شکل عملیاتی است. اگر چه  قاصد ۳ برد زیادی دارد ولی  این سلاح یک موشک شلیک کن فراموش کن  مانند موشک های کروز موجود مانند تاروس و یا ای جی ام ۱۵۸ بی ویا انواع مشابه  که کاملا خودکار هستند نیست  و اگرچه در کشور پروژه ای با نام یا علی به عنوان موشک کروز زمین  به زمین با برد ۷۵۰ کیلومتر   توسعه یافته   ولی تا کنون از جنگنده ای پرتاب نشده و از طرفی تنها در سپاه خدمت میکند(یک قائده ای است که به غیر از موارد محدودی سلاحی که برای سپاه ویا در سپاه طراحی می شود توسط ارتش  به کار نمی رود ) . حالا بماند که ارتش  حتی بحث سلاح زمین به زمین  هم سلاحی  به برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر ندارد که انهم راکت توپخانه ای زلزال و نازعات است که سیستم هدایت ندارد و برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر با سیستم هدایت در دست سپاه است (چرای ان را نمیدانم) الا که نسخه هواپرتاب موشک یا علی در صورت وجود داشتن (منظور نسخه هوا پرتاب است) از سوخو۲۲   سپاه پرتاب شود

سپاه پاسداران در تصاویر که پخش  کرده است از سوخو۲۵ یک JDAM  داخلی یا همان بمب هدایت ماهواره ای  که  احتمالا با کیت  غیر نظامی  جی پی اس ساخته شده است را پرتاب کرد.. مشخص  نیست این بمب چه سرنوشتی داشته ایا با جایگزینی سوخو۲۲ با سوخو۲۵ این بمب ها از سوخو۲۲ پرتاب می شود  ویا نه  و ایا ارتش هم به این سلاح سپاه پاسدران دسترسی پیدا خواهد کرد ویا نه.. البته سوخو۲۲ سپاه که یک سال از به تدریج با تعمیر انها به خط پروازی پیوستند تازه اول راه هستند و  هنوز دست کم تصاویری از ازمایش تسلیحاتی  انها  دیده نشده ولی پتانسیل بیشتر از سوخو۲۵ در حمل سلاح هدایت دقیق دارند

اگرچه وضعیت نیروی هوایی در سلاح کوتاه برد هوا به زمین   زیر ۳۰ و یا  ۴۰ کیلومتر مناسب است  ولی در سلاح دوربرد هدایت خودکار چیزی مانند اس دی بی  ویا موشک های کروز اصلا مشابه ای نداریم . در بازار خارجی  سلاح های مانند نسخه اس دی بیچینی با برد بیش از ۱۰۰ کیلومتر ویا موشک خا ۵۹  روسی موجود است ولی نمی دانم چرا موقع خرید از روسیه و چین می شود ما کلی اگر و اما داریم

 ولی بزرگترین مشکل موجود دوباره حامل  این سلاح های است. نیروی هوایی ما هیچ جنگنده موثری را به عبارتی جنگنده تهاجمی ویا چند منظوره  موثری را طی ۲۵ سال گذشته دریافت نکرده و از این رو نیاز به حامل مناسبی است که باید از خارج تهیه شود و یا نسخه ساده ای در داخل تهیه شود

منبع :http://jangaavaran.ir/8332-2/