میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

McDonnell Douglas F-4G "Advanced Wild Weasel" آشنايي با يكي از پيشرفته‏ترين هواپيماهاي جنگ الكترونيك جهان :
قبل از معرفي آخرين جنگنده توليد شده بر پايه ي F-4، به خلاصه اي از پيشينه ي جنگنده ي F-4 ملقب به فانتوم2 مي پردازيم.
اف4 جنگنده ي است بي نظير، که به جز ايالات متحده، در همه ي کشورهاي دارنده اش، هنوز در خدمت باقي مانده است.
اف4 فانتوم2 يك جنگنده‏ي دو موتور، با ماموريت شكاري - بمب‏افكن و انجام عمليات در هرگونه آب و هوايي مي‏باشد.
اين جنگنده از عهده‏ي سه ماموريت به خوبي برمي‏آيد:
1) ايجاد برتري هوايي (air superiority)
2) ايجاد سپر دفاعي (interdiction)
3) پشتيباني هوايي نزديك (close air support)

اف4 در جريان جنگ ويتنام به خوبي از پس اين ماموريتها برآمد و پس از ورود به خدمت، جايگزين بسيار شايسته‏اي براي جنگنده‏ي مشكل‏ساز F-104 بود.
اولين پرواز اف4 به تاريخ مي 1958 انجام شد و به سال 1961 به طور رسمي وارد ناوگان نيروي دريايي ايالات متحده شد. سپس نوبت نيروي هوايي ايالات متحده بود كه اين جنگنده را براي ماموريت پشتيباني هوايي نزديك، عمليات ضربتي و ايجاد برتري هوايي مورد ارزيابي قرار دهد.

به سال 1962، اولين نمونه‏ي مناسب نيروي هوايي توسعه يافته و ساخته شد. جنگنده‏ي فانتوم2 اي كه براي نيروي هوايي ساخته شد با نام F-4C، اولين پروازش را به تاريخ 27 مي 1963 انجام داد و تحويل اولين سري از جنگنده‏هاي سفارش داده شده براي نيروي هوايي، از تاريخ نوامبر 1963 آغاز گشت.
ميزان بارگذاري مهمات براي عمليات زميني (air-to-ground) اف4 به طرز حيرت‏آوري زياد بود و مي‏‎توانست دو برابر بمب‏افكن B-17 (متعلق به جنگ جهاني دوم) جنگ‏افزار حمل نمايد.
اف4 هاي نيروي هوايي، عمليات شناسايي نيز انجام مي‏دادند. همچنين عمليات ديگري با نام "Wild Weasel" بر ضد يگانهاي پدافند موشكي زمين به هوا صورت مي‏گرفت.

شاه فقيد ايران، پس از پروازي كه به تاريخ 1965 با يك فروند F-4D انجام داد به خريد اين جنگنده علاقمند شد و تا سال 1979 تعداد 197 فروند F-4D/E به نيروي هوايي بسيار قدرتمند شاهنشاهي ايران تحويل شدند. آنها (خلبانان ايراني) توان بسيار خوبي در پرواز با اف4 داشتند و بسياري از آنان نظير كلنل فكوري در جنگ ويتنام نيز با اف4 پرواز رزمي – آموزشي خود را به انجام رساندند.

ولي توليد جنگنده‏ي فانتوم2 با وقوع انفلاب و لغو قرارداد خريد ايران به سال 1979، براي هميشه متوقف شد. حدود 5000 فروند تا آن تاريخ ساخته شده بود كه 2600 فروند از آنها براي نيروي هوايي ايالات متحده و 1200 فروند نيز براي نيروي دريايي و مابقي براي كشورهاي خارجي دوست يعني: ايران، اسرائيل، يونان، اسپانيا، تركيه، كره جنوبي، آلمان غربي، استراليا، ژاپن و انگلستان بود.

اف4، جنگنده‏اي بود كه هر روز دهها پرواز جنگي در ويتنام انجام مي‏داد. جنگنده‏هاي اف4 با موشكهاي دوربرد اسپارو، به كابوسي براي خلبانان ويتنامي مبدل شده بودند.

آخرين نمونه‏ي تكامل يافته‏ي اف4، يعني F-4G، اكنون در نيروي هوايي ايالات متحده مشغول به خدمت مي‏باشد و بقيه مدلها از رده عمليات خارج شده‏اند هرچند تمامي كشورهاي خارجي دارنده‏ي اف4، هنوز از آن استفاده مي‏كنند.
جنگنده‏ي F-4C اولين پروازش براي نيروي هوايي را به تاريخ مي 1963 انجام داد و گارد ملي دفاع هوايي ايالات متحده، به طور رسمي، از تاريخ ژانويه 1972، استفاده از F-4C را آغاز نمود. نيروي هوايي ايالات متحده، اولين جنگنده‏ي اف4 را به تاريخ ژوئن 1978 از خدمت خارج كرد.

F-4G
مدل F-4D با انجام پاره‎اي تغييرات و بهسازي‏ها گسترده بر روي مدل C، نظير استفاده از آويونيك پيشرفته كه باعث افزايش دقت در هدفگيري اهداف و استفاده‏ي بهتر از جنگ‏افزارها مي‏شد، براي اولين بار به تاريخ مارس 1966 به نيروي هوايي تحويل شد. اين جنگنده‏ها نيز به سال 1977 در گارد ملي دفاع هوايي و به سال 1980 نيز در كل نيروي هوايي ايالات متحده، از رده خدمت خارج شدند.

اولين جنگنده‏‎ي F-4E به تاريخ اكتبر 1967 به نيروي هوايي ايالات متحده تحويل شد. همچنين گارد ملي دفاع هوايي نيز اولين F-4E را به سال 1985 به خدمت گرفت. اولين كشوري كه F-4E را در يگان دفاع هوايي به خدمت گرفت ايران و به سال 1974 بود. شاه ايران، پس از پرواز با اين جنگنده، دستور خريد آن را براي IIAF (نيروي هوايي سلطنتي ايران) صادر نمود. نيروي هوايي ايالات متحده، F-4E را به سال 1987 از رده خدمت خارج نمود.
F-4E جنگنده‎‏اي بود با مخزن سوخت داخلي اضافي، با لبه‏ي حمله‏ي اصلاح شده جهت افزايش مانورپذيري و كاهش برا، موتور بهبود يافته با قدرت بيشتر و مصرف سوخت كمتر نسبت به مدلهاي C و D، مسلسل 20 ميلي‏متري داخلي با سيستم كنترل آتش بسيار دقيق.

در سال 1973، جنگنده‏ي F-4E به سيستم شناسايي اهداف بسيار دقيق و خارج از ديد بصري خلبان مجهز شد كه اجازه مي‏داد اهداف هوايي يا زميني را در فواصل بسيار دور، مورد شناسايي قرار داده و به آنها حمله كند. اين سيستم به يك دوربين با لنزهاي قوي و زوم كننده و يك نمايشگر تلويزيوني مجهز بود كه قدرت شناسايي بسيار دقيق اهداف هوايي يا زميني را به خلبان اف4 مي‏بخشيد. ضمن اينكه به سيستم پيشرفته‏ي ديگري به ناممجهز بود كه به اف4 اجازه مي‎داد در شب يا روز يا هر نوع آب و هوايي قادر به كشف و انهدام اهدافش باشد.

به وسيله‏ي Pave Tack خلبان اف4 مي‏تواند اهداف زميني را شناسايي و علامت گذاري كرده و به وسيله‏‎ي بمب‏هاي هدايت شونده‏ي ليزري يا موشك‏هاي هدايت شونده‏ي راديويي – تلويزيوني مثل «ماوريك» به آنها حمله كند.
تغيير ديگري كه در مدل E نسبت به مدلهاي قبل انجام گرفت نصب يك كامپيوتر ديجيتالي براي رهگيري بود كه وظيفه‏اش انجام محاسبات لازم جهت شليك به موقع موشكهاي هوا به هواي AIM-9 (سايدوايندر) و AIM-7 (اسپارو) بود. همچنين بر روي مدلهاي F-4E و F-4G سيستم ناوبري ديجيتال ARN-101 به جاي مدل قديمي ناوبري اينرسيايي LN-12 نصب شد.

با معرفي مدل جديدتر اف4 (F-4G)، توانايي حمل جنگ‏افزارهاي جديدتر براي اف4 فراهم گشت. در اين مدل جديد، ماموريت اف4 منحصر به از كار انداختن سيستم‏هاي دفاع هوايي دشمن شده بود. اين جنگنده‏ها نيز پس از شركت در مانور 90 روزه Operation Provide Comfort، در تاريخ 15 دسامبر 1995، به اسكادران شماره 190 گارد ملي دفاع هوايي آيداهو (Idaho) تحويل داده شده و به جهت تعمير و بازرسي فني به مركز تعمير و بازيابي هوافضا منتقل گشتند و از آنجا نيز به محوطه‏ي پايگاه هوايي ديويس در آريزونا منتقل شده و نگهداري مي‏‎شوند.

معرفي يك «وايلد ويزيل» بسيار پيشرفته F-4G: پرنده‎اي با الكترونيك 20 سال جلوتر از زمان F-4G Advanced Wild Weasel :
F-4G يك «وايلد ويزيل» بسيار پيشرفته است. (وايلد ويزيل به هواپيماهايي گفته مي‏شود كه به ابزارهاي پيشرفته جنگ الكترونيك و موشكهاي ضد رادار مجهزند.)
F-4G آخرين مدل اف4 است كه هنوز در رده‏ي جنگنده‎‏هاي عملياتي نيروي هوايي ايالات متحده قرار دارد. البته قرار است اين جنگنده با F-16CJ/DJ جايگزين شود كه تا آن زمان به حيات خويش ادامه خواهد داد. جنگنده‏ي جديد قرار است توان رزمي عملياتهاي تاكتيكي – ضربتي نيروي هوايي را با شناسايي و از بين بردن رادارهاي زميني، آشتبارهاي ضدهوايي و موشكهاي زمين به هواي دشمن، افزايش دهد.

F-4G در واقع همان مدل E است كه به دستگاههاي بسيار پيشرفته‏ي جنگ الكترونيك مجهز شده است. غلاف جستجوگر و اغتشاش‏گر اين جنگنده درست در محل مسلسل 20 ميلي‏متري F-4E نصب شده است كه بدين طريق به راحتي مي‏توان اين دو جنگنده را از هم تميز داد.
F-4G جنگنده‏اي است كه نسبت به مدلهاي قبلي وايلد ويزيل در نيروي هوايي، توان بسيار بيشتري براي حمل انواع موشكها و بمبها دارد. مهمترين سلاح F-4G موشك AGM-88 يا HARM است. هارم يك موشك بسيار دقيق و سرعت بالاي ضدرادار است.

عمليات طوفان صحرا - 18 ژانويه 1991 - جنگنده F-4G در حال شليک موشک ماوريک

يكي از بهترين و موفق‏ترين ماموريتهاي F-4G، در جريان عمليات طوفان صحرا (آزادسازي كويت) انجام شد. اين جنگنده‏ها، حتا فراتر از F-117 و F-15C به راحتي توانستند در پدافند راداري پرقدرت عراق نفوذ كرده و تمام رادارهاي روشن را با موشكهاي هارم، منهدم ساختند. همه سايتهاي موشكي سام2، سام3 و سام6 و حتا آتشبارهاي راداري نظير شيلكا (Shilka) عراقي بدون آنكه قادر باشند كوچكترين دفاعي انجام دهند از فاصله‏ي 20 كيلومتري هدف موشكهاي هارم قرار گرفتند، ضمن اينكه با فعال شدن اغتشاش‏گر F-4G، كل رادارهاي منطقه‏ي عملياتي تا شعاع 200 كيلومتري از كار مي‏افتادند. اين امر با كامپيوتر پيشرفته‏ي F-4G ميسر مي‏شد. اين كامپيوتر بسيار پيشرفته كه حداقل ساخت دو دهه قبل مي‏باشد، اين توان را دارد كه با ارزيابي فركانس كاري رادار زميني دشمن، بلافاصله آن را شبيه‏سازي كرده و امواجي در جهت اختلال در آن منتشر كند. بدين گونه، كمتر موشك ضدهوايي در جهان، قادر به ساقط كردن F-4G خواهد بود. سيستمي كه پس از دو دهه، همچنان مي‏تواند استفاده شود و حتا نمونه‏ي مشابه آن در F-16CJ/DJ مورد استفاده قرار گرفته است.

تسليحات ديگر :
برخي جنگ افزارهاي ديگر نظير بمبهاي خوشه‏اي، موشك AGM-65 (ماوريك) و موشك هوا به هواي «اسپارو» نيز توسط F-4G حمل و مي‏توانند استفاده شوند.
جنگنده‏‏ي F-4G يك وايلد ويزيل بسيار پيشرفته است كه بسياري از جزئيات F-4E را به ارث برده است. اين جنگنده مي‏تواند قبل از اطلاع دشمن از حضورش، اطلاعات اهداف را از كامپيوتر به موشكهايش منتقل كرده و آنها را منهدم سازد.

آرايش جنگي :
F-4G در يك تيم ويژه به نام hunter-killer (شكارچي – كشنده) به همراه يك جنگنده‏ي ديگر نظير F-16C به كار برده مي‏شود. F-4G در نقش هانتر (شكارچي)، رادارها و موشكهاي ضدهوايي سام را به طور دقيق (محل و نوع) شناسايي كرده و قبل از اينكه بتوانند عمليات ضدهوايي خود را آغاز كنند، آنها را منهدم مي‏سازد. سپس نوبت به عمليات جنگنده‏‎ي كشنده (killer) مي‏رسد كه به طور معمول جنگنده‏اي نظير F-16C يا F-15E خواهد بود كه بدون نگراني از تجهيزات ضدهوايي دشمن، به عمليات تعريف شده‏ي خود، خواهند پرداخت. اين شگرد جالب، در جريان عمليات طوفان صحرا (آزادسازي كويت) در برابر انبوه موشكهاي زمين به هواي عراق، بسيار موثر واقع گرديد.
اصلي‏ترين تسليحات F-4G، موشك AGM-88 موسوم به HARM و موشك AGM-65 موسوم به ماوريك هستند. در جريان عمليات طوفان صحرا (آزادسازي كويت)، F-4G هاي ايالات متحده كه در عربستان سعودي مستقر شده بودند به غلافهاي ضدعمل الكترونيك پيشرفته‏تر ALQ-131 و ALQ-184 مجهز شدند.