میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

سازمان دهي اسكاد

در اوايل دهه 1960 ، تيپهاي موشكي عملياتي-تاكتيكي R-11 و R-17 به هر دو سطح جبهه با آرايش دو تيپ براي هر جبهه و در سطح لشگر، يك تيپ به ازاي هر لشگر اعزام شدند. تيپهاي اختصاص داده شده به لشگرها داراي دو گردان با تعداد كل شش سكوي پرتاب بود، در حاليكه تيپهاي اختصاص داده شده به جبهه ها معمولا داراي سه گردان و نه سكوي پرتاب بود. به دليل پيچيدگي سامانه هاي اوليه 8K11 اسكاد A  و 8K14 اسكاد B ، هر تيپ توان نيروي حدود3500 نفر و حدود 700 خودرو متناسب را داشت و گردانهاي پرتاب آنها حدود 745 نفر و 265 خودرو و موتورسيكلت داشت. سازماندهي تيپها شامل يك فرماندهي و ستاد، دو گردان پرتاب، گروهان فني، گروهان هواشناسي، گروهان تعمير، گروهان تامين، تيم خودرو مهندسي، دسته دفاع شيميايي، و دسته پزشكي بود. تجهيزات اصلي آنها شامل شش سكوي پرتاب 2P19 ، هفت كِشنده موشك 2T3 ، سه كاميون حفاظ كلاهك هسته اي 9F21 ، ده خودرو فرماندهي، شش خودرو حراست VAZ-452 ، چهار خودرو جرثقيل 8T210 ، سه كاميون سوخت 8G1 و چهار كاميون اكسيدايزر 8G17 بود.
.
همچنانكه موشك جديد تمپ ( SS-12 ) براي حمايت از جبهه ها در اواخر دهه 1960 آماده شد، بسياري از تيپهاي موشكي اسكاد براي حمايت از لشگرهاي نيروهاي تركيبي مجددا آرايش دهي شد. در 1967 ، تيپها به طور استاندارد حاوي سه گردان شد كه هركدام داراي دو توپخانه بوده ولي براي هر توپخانه دو سكوي پرتاب ديده شده بود كه در مجموع 12 سكوي پرتاب به ازاي هر تيپ وجود داشت.

با ورود سكوي پرتاب خودكششي 9P117 و بهبود تجهيزات به كارگيري، تعداد نفرات تيپ به حدود 1200 نفر كاهش يافت. در اواخر دهه 1970 و اوايل دهه 1980 ، برخي از تيپهاي اسكاد در جبهه ها كه مقابل ناتو بودند، با افزودن توپخانه سوم به هر گردان داراي 18 سكوي پرتاب شدند. در سال1979 با عنوان ژست سياسي مرتبط با مذاكرات پيمان نيروهاي هسته اي« فوق تيپ » برد متوسط، يكي از اين تيپها منحل شد و سكوهاي پرتاب آن به دو تيپ ديگر در آلمان شرقي اعزام شد كه دو هركدام با 27 سكوي پرتاب، (حاوي سه گردان، هر كدام با نه سكوي پرتاب) تشكيل شد،در زمان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در 1991 ، ارتش شوروي آمار تعداد حدود 35 تيپ اسكاد را در هر دو سطح لشگر و جبهه با حدود 450 سكو ارايه كرد.

آرايش تيپهاي اسكاد شوروي سال 1990

پرتاب اسكاد

هر كدام از سكوهاي پرتاب 9P117 داراي تعداد هفت نفر پرسنل پرتاب بود كه عبارت بودند از يك افسر به عنوان فرمانده بخش پرتاب، دو افسر مسئول(يكي با مسئوليت نشانه روي موشك، ديگري مسئول بررسي وضعيت موشك )، يك گروهبان مكانيك، و سه نفر وظيفه براي فعاليتهاي پشتيباني مختلف.

آماده سازي موشك اسكاد براي پرتاب به شش سطح آمادگي تقسيم بندي شده است، سه سطح نخست را سطوح زرادخانه ( تكنيك) ناميده و سه سطح آخر را سطوح آمادگي ميدان مي نامند. در سطح آمادگي 6، موشك درون انبار بوده و فعاليتهاي نگهداري و آزمون هر دو سال يكبار بر روي آن انجام مي شود. در سطح آمادگي 5، موشك و اجزاي آن از انبار خارج شده و به گردان فني تيپ منتقل شده و تيپ آماده سازي انتقال آن را به ناحيه مونتاژ اوليه انجام مي دهد. در سطح آمادگي 5، كلاهك به بدنه موشك ملحق شده و موشك با سوخت و اكسيدايزر شارژ مي شود.

تيپ براي آغاز فعاليتهاي رزمي به ميدان منتقل مي شود. در سطح آمادگي 4، دسته پرتاب به سايت بارگيري موشك منتقل شده و موشك با استفاده از جرثقيل 9T31M از نيم-يدك كش 2T3M به خودرو پرتاب 9P117 بارگيري مي شود كه حدودا 45 دقيقه طول مي كشد. همزمان، تيمهاي نشانه روي در خودروهاي VAZ-452 كار بررسي موقعيتي سايت پرتاب را انجام داده و خودروهاي فرماندهي توپخانه نيز نزديك سايت قرار مي گيرند.

سطح آمادگي 2، با ورود خودرو پرتاب 9P117 به سايت پرتاب آغاز مي شود. سكوي پرتاب 9P117 معمولا به اندازه 45 درجه به سمت راست جهت پرتاب چرخانده مي شود تا هدايت و كنترل موشك با بال شماره يك موشك همراستا شود. براي اطمينان از دقت، سكوي پرتاب نيازمند داده هاي هواشناسي از قبيل جهت و سرعت باد، فشار و رطوبت هوا تا ارتفاع بيش از 60.000 متري است. بخش هواشناسي تيپ، دستگاه مخصوص هواشناسي RKZ-1 را توسط يك بالون به هوا مي فرستد كه با يك رادار هواشناسي مانند RMS-1 ، RPS-1 ، يا ARMS-3 بهينه سازي شده اوليبكا، رديابي مي شود. داده هاي هواشناسي براي محاسبه اصلاحات مورد نياز هدايت، به خودرو فرمان 9S436 ارسال مي شود كه پس از آن نتايج نهايي به سكوهاي پرتاب ارسال مي گردد.

تصاویر متحرک پرتاپ موشک اسکاد در سوریه

پس از آنكه سكوي پرتاب 9P117 با جهت اصلي پرتاب منطبق مي شود، خدمه پرتاب انجام يكسري فعاليتهاي با زمانبندي دقيق را آغاز مي كنند. با وجود آنكه سكوهاي پرتاب 9P117 مي تواند چندين كيلومتر از يكديگر فاصله داشته باشند، در بسياري از وضعيتهاي عملياتي معمولا در فاصله 50 تا 150 متري از مقر فرماندهي توپخانه (با وضعيت يك سكوي پرتاب در هر دو طرف خودرو فرماندهي) قرار مي گيرند.

يك جفت سكوي پرتاب 9P117 شوروي در رزمايشي در ناحيه نظامي بلاروس در دهه 1970. اين نسخه اوليه سكوي پرتاب داراي چهارچوب عمودساز پيچيده تري است كه در اين نما به خوبي مشخص مي باشد. خدمه پرتاب به دليل سميت سوخت مورد استفاده در موشك R-17 (نه به خاطر وجود كلاهكهاي شيميايي، چنانكه آن زمان غالبا چنين ادعا مي شد)، لباسهاي محافظ شيميايي پوشيده اند

موشك R-17 زماني كه براي اولين بار به خدمت اعزام شد، همانگونه كه در اين تصوير ديده مي شود، با استفاده از نيم-كِشنده 2T3 كه توسط كاميون ZIL-151 كشيده مي شد، به نواحي مربوطه منتقل شد. موشكها توسط جرثقيل بر روي سكوي پرتاب بارگيري مي شدند

خودرو فرماندهي توپخانه توسط ايستگاه راديويي R-142 ، با خودرو فرماندهي 9S436 گردان يا تيپ ارتباط داشت. فرآيند عمودسازي موشك با پايين آوردن جكهاي پايدارساز انتهايي، پمپاژ سوخت استارتر به موتور توربوپمپ، و بررسي باتريهاي موشك، آغاز مي شود. از آنجا كه موشك بايد دقيقا در زاويه 90 درجه تنظيم شود، همراستايي موشك با استفاده از كاليماتور تئودوليت و دستگاه همراستايي ژيروسكوپي بررسي مي شود. عمودسازي موشك حدود سه دقيقه طول مي كشد. سپس گهواره عمودساز تا سقف سكوي پرتاب پايين آورده مي شود. نشانه روي دقيق نهايي موشك انجام شده و خدمه پرتاب جعبه كنترل 8V117 را به فاصله ايمني از موشك منتقل مي كنند. اگر موشك حامل كلاهك اتمي باشد، آخرين گام، برداشتن پتوي عايق حرارتي 2Sh2 از كلاهك از طريق طنابهاي متصل به پينهاي رهاسازي سريع مي باشد. با اتمام بررسيهاي موشك، خدمه از سكو فاصله گرفته و فرماندهي پرتاب به فرماندهي ارشد، رسيدن به سطح آمادگي 1 را اعلام مي كند. پيش از پرتاب، باتريهاي موشك روشن شده و ژيروسكوپهاي داخلي سيستم هدايت شروع به چرخش مي كند. با فعالسازي باتريها موشك بايد ظرف 15 دقيقه شليك شود.
 

يك بخش اساسي از عمليات موشك اسكاد، فرآيند هواشناسي است، چرا كه باد مي تواند موشك اسكاد را از مسير بالستيك مربوطه منحرف كند. رادار 1B44 اوليبكا به عنوان بخشي از سامانه راداري هواشناسي RPMK-1 استفاده شده و بالنهاي هواشناسي را رديابي مي كند تا سرعت باد را در اتمسفر فوقاني تعيين كند

توالي پرتاب از12 ثانيه پيش از بلند شدن شروع مي شود. زماني كه توربوپمپ روشن مي شود، سوخت و اكسيدايزر را به درون موتور موشك پمپاژ مي كند كه موتور به مدت 4 ثانيه به اندازه 30 درصد قدرت نامي خود كار مي كند و موشك از جاي خود بلند مي شود. اندكي پس از فاصله گرفتن موشك از سكو، موشك حركت منحني شكل خود به سمت هدف را آغاز مي كند. هدايت موشك با استفاده از سيستم هدايت اينرسي انجام مي شود كه به چهار بالك گرافيتي واقع در انتهاي نازل تراست موتور موشك، همرمان حركت مي دهد.

با خاموشي موتور، موشك در يك مسير بالستيك به حركت خود ادامه مي دهد. موشك حداكثر 68 ثانيه با موتور روشن حركت مي كند. اگر برد كمتر از مقدار بيشينه تنظيم شود، چاشني هاي انفجاري جريان سوخت و اكسيدايزر را در زمان از پیش تعیین شده قطع می کنند تا به یکباره خاموش شود.محدوده برد موشک اسکاد بی برابر 50-300 کیلومتر بوده که برای رسیدن به این برد ها ،زمان کل پرواز موشک به ترتیب 165-313 ثانیه خواهد بود.در برد کوتاه ،موشک به ارتفاع اوج 24 کیلومتری از سطح زمین می رسد،درحالیکه در برد بیشینه ،ارتفاع اوج 86 کیلومتر است.

 

يك سكوي پرتاب 8U218 ارتش خلق لهستان در تمرين ميداني در اواخر دهه 1960

موشكهاي اسكاد پيمان ورشو

خروشچف موشك هسته اي را به عنوان پايه تمامي ارتشهاي مدرن مي ديد، و در 1961 تصميم گرفت كه ارتشهاي كشورهاي پيمان ورشو را با موشكهاي تاكتيكي كوتاه برد لونا ( FROG )، سامانه موشكي 8K11 و هواپيماي جنگنده با قابليت حمل بمب هسته اي، مجهز كند. يكسري مقاومتهايي درون برخي از سران ارتش شوروي در برابر انتقال سامانه هاي داراي قابليت حمل بمبهاي هسته اي وجود داشت، چرا كه بيم آن مي رفت كه بحراني كه شوروي را نشانه مي گرفت، به جاي غرب از شرق نشات بگيرد.

 البته ارتشهاي پيمان ورشو به كلاهكهاي هسته اي واقعي دسترسي نداشتند و اين كلاهكها در خاك آنها در پايگاه هاي فني موشكي ( RTB ) تحت كنترل شوروي نگهداري مي شد. صادرات سامانه 8K11 به كشورهاي عضو پيمان ورشو در1961 آغاز شد.

الگوي متداول، انتقال تعداد كمي از سكوهاي قديمي و دست دوم 8U218 براي سامانه موشكي اسکاد آ (8K11) به عنوان گام نخست بود، كه متعاقب آن و چند سال بعد، تعدادي سكوي پرتاب مدرنتر اسکاد بی (2P19 ) منتقل گرديد. آموزش سربازان كشورهاي پيمان ورشو در اتحاديه شوروي در ميدان آزمايش كاپوستين يار انجام شد. با توسعه سكوي پرتاب جديدتر 9P117 ، تيپهاي كشورهاي پيمان ورشو نيز به اين سكوها مجهز شدند.
 

سكوي پرتاب خودكششي 8U218 مربوط به ارتش چكسلواكي در مراسم رژه اي در پراگ طي دهه 1960 . تا قبل از انتقال به سامانه بعدي 8K72 البروس، دو تيپ چكسلواكي از اين سلاح استفاده كرده است، تيپ 311 بروت در استارا بولسلاو و تيپ 321 بروت در هرانيس.    

خودرو پرتاب موشک 8U218 . ، تيپ دوم توپخانه، ارتش خلق ملي آلمان شرقي، استالبرگ، آلمان شرقی،ارتش ملی خلق آلمان (NVA) خودروهاي زرهي خود را به رنگ سايه سبز ( Olivgrun 2425 ) درآورد كه تاحدي روشنتر و خاكستري تر از رنگ مورد استفاده در ساير كشورهاي عضو پيمان ورشو بود. نماد ملي بر روي دربهاي جانبي به رنگهاي سياه، زرد يا قرمز بود.

خودرو پرتاب 8U218 . ، تيپ 59 ابروت، ارتش خلق لهستان، بولسلاويچ، لهستان،1965 تيپ موشكي تاكتيكي-عملياتي ارتش (ABROT: Armijne Brygada Rakiet Operacyno-Taktycznych ) شماره 18 در سال 1962 در بلوسلاويچ شكل گرفت و نخستين بار تمرينات آتشباري و شليك را در ميدان آزمايش موشكي كاپوستين يار شوروي در 1963 آغاز كرد. خودروهاي زرهي لهستاني به رنگ سبز تيره ( ciemnozielony ) رنگ آميزي شده بودند كه اساسا شبيه سبز زيتوني تيره شوروي بود. نماد ملي، همانگونه كه در اين تصوير ديده مي شود، عقاب سفيد پياست بود، تا اينكه در دهه 1970 زماني كه نماد الماس شطرنجي قرمز و سفيد ( Szachownica ) مشابه آنچه كه بر روي هواپيماها به كار مي رفت، استاندارد شد. علايم درج شده بر روي خودرو، تمايل به سادگي داشت چراكه واحدها نسبتا كوچك بوده و نيازي به علايم تاكتيكي گسترده اي نبود.
 

پروژه 611AV . (زولو پنج) زيردريايي حامل موشك بالستيك، ناوگان دريايي شمالي شوروي، 1959 در مجموع هفت زيردريايي موشكي پروژه 611AV با موشك R-11FM به كار گرفته شد، كه از آنها چهار فروند معمولا به ناوگان دريايي شمالي و دو فروند به ناوگان اقيانوس آرام اعزام مي شد. مطابق با رويه مرسوم، سطوح بالايي اين زيردريايي ها به رنگ خاكستري كمرنگ و سطوح زير خط آب آنها با رنگ سبز تيره فسادناپذير رنگ آميزي مي شد. شماره تاكتيكي سه رقمي آنها به رنگ سفيد بود و براي سردرگم كردن سازمانهاي جاسوسي غربي به طور مداوم تغيير مي كرد. موشك R-11FM با يكي از دو طرح رنگي ارايه مي شد: طرح سبز زيتوني استاندارد كه بر روي موشكهاي R-11M نيروي زميني ديده مي شد و طرح تماما سفيد.

موشكهاي تاكتيكي شوروي همانند تانكها و ديگر تجهيزات نيروهاي زميني به رنگ سبز زيتوني رنگ آميزي مي شوند. در دهه 1960 و 1970 عموما خطوط سفيدي روي موشكها حك شده بود (همانگونه كه در تصوير ديده مي شود) كه از آنها براي مشخص كردن تكيه گاه قرارگيري يا بلند كردن موشك بر روي خودروهاي حمل يا عمودساز سكوي پرتاب استفاده مي شد. دريچه هاي دسترسي موشك معمولا شماره گذاري مي شوند تا از سردرگمي جلوگيري شود. به طور مشابه، بالهاي موشك نيز شماره گذاري مي شدند تا از جهت مناسب موشك هنگام آماده سازي پرتاب اطمينان حاصل شود. شماره گذاري بالها بر اساس اعداد رومي ( I تا IV) مي باشد. دماغه موشكهاي استاندارد اسكاد به رنگ برنز كمرنگ بود، چراكه از ماده اي دي الكتريك رنگ آميزي نشده استفاده مي شد. در دهه 1980 ، با ورود سامانه موشكي اوكا، علايم روي موشك با جايگزيني رنگ مشكي به جاي رنگ سفيد مستترتر شد.
موشكهاي الحسين عراقي نيز به جاي رنگ سبز زيتوني تيره متداول شوروي، عموما به رنگ خاكي كمرنگ رنگ آميزي مي شدند، كه البته اين طرح بر روي برخي از موشكهاي صادراتي R-17E نيز به كار مي رفت.

ادامه دارد...

فهرست تاپیک (اسکاد A R11 -  نام اسكاد  -اسكاد در دريا - B اسكاد :R-17 - بهينه سازي اسكاد - كلاهكهاي اسكاد  -انواع مخفي اسكاد-  سازمان دهي اسكاد-  پرتاب اسكاد -اسكادهاي پيمان ورشو  -گسترش اسكاد  -اسكاد در جنگ: مصر-  اسكاد در جنگ: عراق  -اسكاد در جنگ: ساير منازعات - اسكاد در جنگ: افغانستان - گسترش اسكاد: كره شمالي)