معرفی واحد تفنگدار
واحد تفنگدار ؛ پیاده نظام های مدرن اولیه که مجهز به سلاح های فیتیله ای کوتاه بودند واحد یا هنگ تفنگدار بخش مهمی از ارتش های مدرن اولیه در قرون 18 میلادی بخصوص در اروپا به حساب می آمد . این واحد ها در اکثر موارد بدون داشتن اسب یا سواره نظام به عنوان هنگ های پیاده در ارتش های مورد نظر خود خدمت می کردند . البته در برخی از ارتش ها این واحد های نظامی دارای اسب و در قالب سواره نظام پیشرو نیز به کار گرفته می شدند .تا اواسط 1850 میلادی واحدهای تفنگدار تقریباً در اکثر ارتش های غربی آن زمان جایگزین پیاده نظام معمولی (دارای تفنگ های فیلته ای بسیار بلند بودند) شدند . واحد های تفنگدار تا ابتدای قرن بیستم یعنی تا شروع جنگ جهانی اول بصورت نمادین در ارتش امپراطوری آلمان (رایش دوم) نیز دوام داشتند .
تصویر یک تفنگدار هلندی که دارای یک تفنگ فیتیله ای است در سال 1608 اثر Jacob van Gheyn
اروپا
اسپانیا
در ارتش اسپانیا ، بخصوص در پوزیشن های دفاع مربعی معروف این ارتش ، شکلی از پیاده نظام مختلط که به لحاظ نظری می توانستند تا سه هزار نفر برسند (درآرایش دفاعی) ، واحد های مختلف تفنگدار ، نیزه دار و شمشیرزن قرار می گرفتند . اگر چه این آرایش دفاعی سه هزار نفری معمولا در میدان جنگ بسیار کوچکتر بود . این آرایش دفاعی در زمان خود بهترین و شکست ناپذیرترین آرایش دفاعی ممکن بود . سرمایه گذاری بر روی قدرت بدنی شمشیر زنان و توانایی های نزدیک برد نیزه داران و قابلیت های دور پرتاب تفنگداران مهمترین ویژگی شکست ناپذیری این آرایش دفاعی ارتش اسپانیا در عصر خود بود . آرایش دفاعی مربعی ارتش اسپانیا در عصر مورد استفاده خود به سبب آزادی عمل خود در این آرایش نظامی موفق ظاهر شد . که به مراتب از دیگر رقبای خود انعطاف پذیر تر و مرگبارتر بود . این آرایش دفاعی موفق تا زمان نبرد پاویا 1525 میلادی که موجب شکست دادن دشمن دیرین اسپانیا یعنی فرانسه شد توسعه داده شد .
آرایش دفاعی مشهور اسپانیایی ها که در عصر خود بسیار موثر بود ، ایجاد یک لایه مربع دفاعی با نیروهای ترکیبی نیزه دار و تفنگدار
تفنگدار اسپانیایی
روسیه
تفنگدار روسی (Streltsy) واحد پیاده نظام گارد روسیه تزاری بود ، در واحد های پیاده نظام روسیه به معنای واقعی کلمه این واحد ها تیرانداز بودند ، تفنگداران روسی از قرن 16 میلادی تا اوایل قرن 18 مسلح به سلاح گرم و تبرزین بودند،این واحد در مجموع به عنوان Strelets شناخته می شدند. واحد های تفنگدار روسی اولین بار توسط ایوان مخوف در بازه زمانی 1545 تا 1550 میلادی و با تفنگ های فیلته ای قدیمی ایجاد شد . آنها برای اولین بار در نبرد محاصره کازان در سال 1552 اولین نبرد نظامی خود را تجربه کردند . خدمت نظامی در این واحد نظامی مادام العمر و موروثی بود .
تفنگدارهای روس در سال 1674
پوشاک تفنگداران روسی عبارت بود از یک کت بلند (پالتو) و کلاه پارچی از یک رنگ متمایز که با آن برای سایر قوای نظامی پیاده روسیه قابل تشخیص می شدند . در سال 1680 میلادی از این واحد نظامی در حدود 20 هنگ در مسکو سازماندهی شدند که در مجموع به 20 هزار نفر(البته بیشتر این نیرو ترکیبی از قزاق ها و نیروهای شبه نظامی نیز بود وصرفاً تفنگدار نبودند) می رسیدند و این حدود شامل 12 درصد از کل ارتش روسیه تزاری بود .این واحد نظامی بجز پایتخت در مرزها امپراطوری روسیه نیز پادگان داشت.
حقوق تفنگداران روسی اغلب توسط دولت به خوبی پرداخت نمیشد وگاهی چندین ماه حقوق دریافتی این تفنگداران به عقب می افتاد . سرانجام دولت روسیه در سال 1550 برای حل این مشکل برای این تفنگداران مزرعه هایی برای ایجاد درآمد واگذار شد . البته پارچه برای لباس یا حتی مواد غذایی نیز گاهی به عنوان حقوق به تفنگداران روسی پرداخت می شد . حقوق یک فرمانده دسته صد نفری تفنگدار به 20 روبل در سال و یک فرمانده واحد تفنگدار تا 60 روبل در سال بود.
در اواخر قرن 17 ، تفنگداران روسی مسکو به طور فعال درگیر مبارزه برای گرفتن قدرت در بین گروه های مختلف نظامی بودند .
پس از سقوط سوفیه در سال 1689 میلادی ، دولت پتر کبیر در یک روند تدریجی شروع به وضع محدودیت هایی برای تفنگداران روس برای جلوگیری از نفوذ سیاسی این واحد نظامی در حکومت کرد . پتر کبیر به منظور مقابله با قدرت این واحد نظامی شروع به ایجاد یک ارتش منظم جدید با تفنگ های مسلح اما منظم در لباس و تجهیزات در امتداد خطوط غربی روسیه اروپا کرد . با وجود این اقدامات ، تفنگداران روسی اقدام به شورشی بزرگ در غیاب نبود پترکبیر در روسیه (در آن زمان پترکبیر در اروپا بود) کردند که شورش این تفنگداران ناکام بود . و سرانجام چهار هنگ شورشی تفنگدار روس منحل و 1200 نفر از تفنگداران روسی اعدام شدند . اموال این تفنگداران مصادره و از اشتغال در شغل نظامی در آینده نیز محروم اعلام شدند . کل سپاه تفنگدار روسی از لحاظ فنی در سال 1689 منحل شد . با این حال ، پس از متحمل شکست در ناروا در سال 1700 میلادی دولت روسیه برخی از واحد های تفنگدار روسی را به خدمت فرخواند .
تفنگداران روسی به تدریج دوباره به ارتش وارد شدند . در نهایت واحد تفنگدار روسی در سال 1720 میلادی سرانجام منحل و سپاه معروف پرئوبراژنسکی که مشهور به «محافظ تزار» بودند جایگزین این واحد شدند . با این حال واحد های تفنگدار در برخی از شهرستان ها تا اواخر قرن 18 نیز وجود داشتند .
تفنگداران فرانسوی ، مشهورترین واحد تفنگداران خود به حساب می آمدند به لطف الکساندر دوما
فرانسه
واحد تفنگدار در به معنای حقیقی خود در فرانسه به خصوص در عصر لویی سیزدهم تبدیل به یک واحد تاریخی شد . در ابتدا تشکیل این واحد نظامی شاخه نظامی جهت حفاظت از خاندان سلطنتی بود . تفنگداران فرانسوی در جنگ ها هم در قالب پیاده نظام و سواره نظام شرکت داشتند . تفنگداران سلسله بوربون در نبرد Fontenoy در سال 1745 در قالب سواره نظامی فرانسوی می جنگیدند.الکساندر دوما در اثر مشهور خود یعنی «سه تفنگدار» در قالبی رمان تاریخی به شرح تفنگداران سلطنتی لویی سیزدهم که به نوعی قهرمانان کتاب خود بودند می پردازد . در کتاب سه تفنگدار الکساندر دوما ، تفنگداران سلطنتی به عنوان یک واحد نخبه در ارتش فرانسه و به نوعی حافظ خاندان سلطنتی فرانسه نقش دارند.
یونیفرم تفنگداران فرانسوی در سال های 1660 تا 1814
تفنگداران فرانسوی به عنوان یکی از واحد های ارتش فرانسه برخلاف توضیحات دوما درکتابش ارتباطی با محافظت از خاندان سلطنتی بوربون نداشتند . بلکه محافظت از خاندان سلطنتی فرانسه بر عهده گارد پیاده نظام سویسی بود . به علت تعلق داشتن تفنگداران به طبقات پایین تر از اشراف فرانسه خانواده طبقه عادی فرانسه فرزندان خود را برای خدمت نظامی به این هنگ ترغیب می کردند . واحد تفنگدار فرانسه بزودی شهرتی بزرگ در روح مبارزه بدست آورد زیرا تنها راه پیشرفت اجتماعی و شغلی در آن زمان برای طبقه عادی مردم این هنگ بود .
در طول سلطنت لویی سیزدهم و پس از ایجاد هنگ تفنگدار سلطنتی صدراعظم فرانسه یعنی کاردینال ریشیلیو نیز اقدام به ایجاد یک واحد محافظ برای شخص خود کرد . ریشیلیو صدر اعظم مشهور فرانسه فقط خود بزرگ بینی خود اقدام به ایجاد همچین واحد نظامی برای خود در مقابل تفنگداران سلطنتی فرانسه کرد از آن زمان تا زمان مرگ کاردینال ریشیلیو یک رقابت تلخ بین دو سپاه تفنگدار بوجود آمد کا با مرگ ریشلیو و جانشینی کاردینال مازران این کشمش ادامه دار بود تا زمان مرگ کاردینال مازران لویی چهاردهم (مشهور به خورشید) این دو سپاه تفنگدار را به خاطر اختلافات عمیق منحل و در دو هنگ سواره نظام ابقا کرد که سواره نظام تفنگدار خاکستری و سواره نظام تفنگدار سیاه مشهور شدند.
بنای تاریخی در مورد تفنگداران در پاریس
لباس تفنگداران در طول تاریخ چندین بار تغییرات چشمگیری یافت ، تفنگداران اولیه ارتش فرانسه دارای یونیفرمی با شنل بلند و شلوار بزرگ و لباس بلند همراه با کلاه عریض بود .
از نظر استخدام نیز در واحد تفنگدار به شیوه قدیمی حکومت پادشاهی فرانسه در جذب سرباز برای ارتش خود بود . و اکثراً فرزندان طبقه عادی در این واحدها جذب می شدند البته اشراف نیز برای دیده شدن در چشم پادشاه به این هنگ ها جذب می شدند .
در سال 1766 لویی شانزدهم واحد تفنگداران سلطنتی را به خاطر اتلاف بودجه منحل کرد . پس از بازگشت بوربون ها به سلطنت فرانسه در سال 1814 دوباره هنگ تفنگداران سلطنتی برقرار شد . این هنگ گران قیمت و اشرافی ثابت نیز در زمان بازگشت ناپلئون از البا کاملا بی اثر بود . سرانجام پس از ترمیم دومین بار سلطنت بوربون ها هنگ تفنگدار سلطنتی در نهایت در سال 1816 میلادی منحل می شود .
تفنگدار سوئدی
سوئد
با اصلاحات وسیع گوستاو آدولف دوم پادشاه سوئد ارتش سوئد در عصر خود یعنی در قرن 17 میلادی به یکی از آماده ترین و بروز ترین ارتش ها اروپا می شود و این ارتش است که سوئد را به یکی از قدرت های قرن 17 اروپا تبدیل می کند . سبک جدید ارتش سوئد که استاندارد جدید در سراسر اروپا به شمار می آید که استفاده از تفنگ های فیتیله ای بهتر نسبت به تفنگ فیتیله ای بلند و سنگین قدیمی است . این سبک جدید براساس نوشته های آموزشی خود گوستاو و تاکتیک های انقلابی ارتش های غربی بود .
تفنگدار بریتانیایی
بریتانیا
تفنگداران بریتانیایی یکی از واحد های جزئی ارتش بریتانیا به حساب می آمدند که در ایجاد بزرگترین امپراطوری در تاریخ انگلستان نقش بسزایی داشتند . پیاده نظام بریتانیا با داشتند تفنگهایی فیتیله ای کالیبر 0.75 بسیار مجهز شده بودند . و با استاندارد های زمان خود آموزش دیده بودند . آموزش این واحد های نظامی بسیار سخت و طاقت فرسا بود بطوری که سربازان واحد های تفنگدار بریتانیا با سلاح های خود زندگی می کردند . این سربازان به نحوی آموزش دیدند که میتوانستند با تفنگ های فیتیله ای زمان خود چهار بار در دقیقه شلیک کنند .آرایش مربعی بریتانیا در واحد های پیاده نظام خود هم خیلی در این زمینه مثمر ثمر بود به طوری که این آرایش دفاعی و برتری آتش به نفع آن ها در جنگ های نزدیک بر علیه دشمنانشان بود .
واحد های تفنگدار بریتانیا که مشهور به شاهین کوچک بودند در نهایت در سال 1854 از خدمت ارتش بریتانیا خارج شدند و واحد های جدیدتر با سلاح های مدرن تر جایگزین این واحد ها شدند .
پوزیشن شلیک یک تفنگدار با تفنگ فیتیله ای خود
آسیا
چین
واحد تفنگدار حداقل از قرن 14 میلادی در ارتش کشور چین مورد استفاده قرار می گرفتند ، واحد های تفنگداران در سلسله های مینگ (1644-1368 میلادی) و چینگ (1644-1911) مورد استفاده ارتش کشور چین بودند . در کتابی از ژائو شزِن (Zhao Shizhen) که در سال 1589 میلادی نوشته شده است،تصاویری از تفنگدار ترکی امپراطور عثمانی با تصاویر دقیق از تجهیزات این تفنگدار به نمایش گذاشته است ، همچنین در این کتاب تصاویری از حالات مختلف شلیک تفنگداران عثمانی را برای معرفی واحد های تفنگدار اروپایی (در قرن 16 تا حتی اوایل قرن بیستم عثمانی ها بخش زیادی از شبه جزیره بالکان را در اختیار خود داشت و به نوعی حکومتی آسیایی و اروپایی به حساب می آمد) قرار داده شده است . نیدهام (needham) بر این عقیده بود که چینی ها توانستند اولین بار به نوبه خود به نوعی اولین مسلسل بدوی جهان را هم بسازند .
تفنگداران سلسله مینگ ارتش چین
عثمانی
واحد تفنگدار ارتش امپراطوری عثمانی که با نام ینی چری معروف بود یکی از بهترین واحد های تفنگدار بود که از سوی حکومت عثمانی در درگیری ها نظامی خود مورد استفاده قرار می گرفت، این تفنگداران مجهز به سلاح های فیلته ای کوتاه وسبک نسبت به سایرپیاده نظام های مجهز به تفنگ های فیتیله ای بلند و سنگین بودند .
تفنگداران عثمانی - ینی چری سربازهای نخبه ارتش عثمانی در دیوارهای فرو ریخته قسطنطیه
عثمانی ها با بکار بردن این تفنگداران در جنگ های مهم نائل به فتح های بزرگی شدند ، استفاده واحد های ینی چری از تفنگ ها در تسخیر قسطنطیه (استانبول امروزی) یکی از اولین کاربرد های تفنگداران در یک درگیری نظامی در آن زمان بود . سپاه امپراطوری عثمانی با داشتن تفنگ های کوتاه و واحد ها نخبه نظامی تفنگدار توانستند در کمتر از یک قرن بر بخش بزرگی از جهان (حجاز،سوریه ،عراق ،فلسطین،مصر،بالکان و بخشی از شمال آفریقا ) حکومت کنند . همچنین ارتش عثمانی ها اولین ارتشی بود که با استفاده از توپ های بسیار بزرگ ، نوعی جدیدی از بمباران که با بمب ها آتشزا همراه بود برعلیه دشمنان خود به کار گرفتند . آنها همچنین احتمالاً اولین استفاده کننده از این نوع بمباران توپ بر روی کشتی نیز بودند.
تفنگدارهندی
هندوستان
تفنگ های فیتیله ای بخش جدایی ناپذیری از واحد های نظامی ارتش هند بود که در زمان حکومت مغول ها در قالب سلسله گورگانی به هندی ها معرفی شدند . واحدهای تفنگدار برتری مهمی برای دفاع دربرابر فیل های جنگی بودند ، که در زمان حکومت گورگانی ها برعلیه ارتش های هندی استفاده می شده است . آتش تفنگ های فیتیله ای سد آتشی بزرگی بر علیه اسب ها و فیل های هندو ها بودند . در طول قرن 17 و 18 میلادی صنعت تفنگسازی در هند بسیار گسترش یافت . به طوری که در طول این قرن ها بصورت منظم تفنگ سازهای هندی مشغول ساخت تفنگ و برخی سلاح های ترکیبی بودند .
منبع :
https://en.wikipedia.../wiki/Musketeer
ترجمه و اقتباس ، عادل خدرخوجه