میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

در سال 1993 ایران دریافت که نمیتواند از تعرض ترکیه به حریم هوایی اش در شمال غربی کشور ممانعت کند. نیروی هوایی ترکیه به دنبال حملات تنبیهی علیه حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) ، اردوگاه ها و مراکز تجمع آن ها در هر دو طرف مرز را زیر آتش گرفت که در این حملات جنگند بمب افکن های F-4E  موسوم به فانتوم 2 آن ها بدون هیچگونه تهدیدی از طرف پدافند هوایی به حریم هوایی ایران وارد میشدند.

بسته جدید
مابین ماه های اکتبر تا دسامبر سال 1990 اولین گروه از فالکروم ها در  اسکادران شکاری تاکتیکی یازدهم به خدمت گرفته شدند. در همان سال وزارت دفاع ایران یازده فروند میگ 29A به منظور تجهیز نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلا اسلامی سفارش داد که تا زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تنها چهار فروند از آن ها تحویل شدند و به سرعت در اسکادران یازدهم شکاری تاکتیکی به خدمت در آمدند. در سال 1991 جنگنده های بیشتری سفارش داده شد که 40 فروند میگ 29A و چهار فروند میگ 29UB را شامل بود. این جنگنده ها به منظور شکل دهی اسکادران های یکم ، دوم و هفتم تا سال 1993 در نظر گرفته شده بودند. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تحت فشار قرار گرفتن دولت بوریس یلتسین توسط ایالات متحده امریکا موجبات لغو قرار داد فروش میگ های 29 به ایران شد. تا سال 1992 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تنها دارای یک اسکادران مجهز به فالکروم بود که از 18 فروند میگ 29A و 8 فروند میگ 29UB تشکیل شده بود (یک فروند از این جنگنده ها ، میگ 29C عراقی بود که در جریان جنگ اول خلیج فارس در سال 1991 از حمله آمریکا و متحدین آن گریخته و به این کشور ایران پناهنده شده بود).

حرکت به شمال
زمانی که نقض حریم هوایی در مرز با ترکیه آغاز شد ، ایران تصمیم به انتخاب بهترین گزینه گرفت که ارسال نیمی از فالکروم های اسکادران یازدهم شامل 9 فروند میگ 29A و سه فروند میگ 29UB به منظور شکل دهی مجدد اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم تبریز که تاکنون منحل شده ، بود. حال کمبود قطعات یدکی رخ داد چرا که دارایی های نیروی هوایی برای پشتیبانی و حفظ پرواز یک اسکادران از یک پایگاه در نظر گرفته شده بود که با کمک مشاورین روسی از شرکت میگ و نادیده گرفتن برنامه تعمیرات اساسی (اورهال) بدنه بر طرف شد.

این میگ A29 از اسکادران یازدهم شکاری تاکتیکی که در حال حرکت بر روی باند پس از فرود است پرتابگر های APU-470 و APU-72-1D را با خود عمل میکند که برای پرتاب موشک هدایت راداری R-27R و موشک هدایت فروسرخ R-73Eمورد استفاده قرار میگیرند.

میگ 29 با شماره سریال 6114-3 یکی از قابل اطمینان ترین جنگنده های اسکادران شکاری تاکتیکی یازدهم است که معمولا به عنوان جنگنده هشدار واکنش سریع (QRA) مورد استفاده قرار میگیرد. این جنگنده با سیستم ILS/SHORA وسیستم TACAN  (که آنتن های تیغه ای آن ها زیر دماغه و بر روی بدنه در پشت سایبان (کانوپی) جنگنده قرار گرفته) به روزرسانی شده است.

میگ 29UB با شماره سریال 6301-3 برای اولین بار در هفتم اکتبر سال 1990 در فرودگاه مهرآباد تحویل شد – یک فروند میگ 29UB دیگر به همراه هشت فروند میگ 29A نیز در همان ماه تحویل شدند. امروزه این جنگنده همچنان طرح رنگ اصلی زمان شوروی خود را حفظ کرده است.

بازسازی پس از جنگ با عراق
هشت سال جنگ خونین با عراق ، صدمات قابل توجهی را به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران وارد آورد به طوری که بیش از 52 درصد از ناوگان هواگرد های تهاجمی آن از بین رفت.در سال 1988 ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیروی هوایی ایران برای دست کم سه اسکادران شکاری تاکتیکی تجهیز شده با جنگنده های دفاع هوایی جدید تدارک دید که میبایست تا سال 1992 آماده میشدند. سه پایگاه هوایی که فاقد تجهیزات لازم برای انجام وظیفه رهگیری توسط جنگنده ها بودند انتخاب شدند. پایگاه یکم شکاری تاکتیکی مهرآباد تعدادی جنگنده با توانایی مامورتی محدود F-4D در اختیار داشت که سیستم کنترل اتش یا سیستم راداری بی اثری داشتند . این جت ها عمدتا به منظور تعلیم خدمه جنگی (CCT) مورد استفاده قرار میگرفتند. پایگاه دوم شکاری تاکتیکی تبریک نیز تعداد محدودی F-5E موسوم به Tiger 2 را در اختیار داشت که به سیستم راداری AN/APQ-159 ساخت امرسون الکتریک مجهز بودند. هر چند این سیستم راداری در آن روزها خوب بود اما تنها قابلیت شلیک موشک هوا به هوای کوتاه برد AIM-9 را فراهم میکرد وامکان هدایت موشک هوا به هوای برد متوسط هدایت آشیانه یابی نیمه فعال راداری AIM-7 را نداشت. اسکادران هفتاد و یکم شکاری تاکتیکی در پایگاه هفتم شکاری تاکتیکی نزدیک شیراز نیز از جنگنده های F-5E برخوردار بود. مقامات ارشد نیروی هوایی به این نتیجه رسیدند که حداقل به60 فروند رهگیر جدید به منظور فراهم کردن پوشش دفاع هوایی محلی برای سه پایگاه مهم هوایی نیاز دارند. با توجه به نیاز ، جنگنده میکویان گورویچ میگ 29A انتخاب شد و در ماه نوامبر سال 1989 به منظور خرید 14 فروند میگ 29Aو شش فروند میگ 29UB مابین نمایندگان نیروی هوایی ایران و شرکت میگ قراردادی به امضا رسید که دوره های آموزشی مربوطه برای 40 خلبان ایرانی (که همه آن ها خلبانان پیشین اف 14 ، اف 5 و اف 4 بودند و پیش از انقلاب اسلامی در سال 1979 دوره تعلیمی خود را در امریکا گذرانده بودند) و بیش از 200 نفر از خدمه زمینی  به همراه دفترچه های ضروری راهنمای فنی و پروازی ، تجهیزات زمینی وقطعات یدکی را پوشش میداد. در این قرار داد تسلیحات هوا به هوا و ریل های پرتاب مرتبط با آن ها شامل : 150  موشک  برد متوسط تا بلند  R-27R  در کنار 400 موشک کوتاه برد R-60M و 300 موشک R-73E بود. سایر موارد 40 مخزن سوخت خارجی مرکزی ، غلاف های راکت B-8M  و بمب های سقوط آزاد را شامل میشد. درهر صورت نیروی هوایی ایران به شماری از تجهیزات و موارد فوق از جمله دفترچه های راهنمای فنی دست نیافت. تا اواسط دهه 90 هر یک از فالکروم های مستقر در تبریز بین 50 الی 60 ساعت پرواز در سال را انجام دادند.

سال های اخیر
تا سال 2002 ساعت پروازی هر کدام از فالکروم های اسکادران ها چیزی در حدود 600 ساعت بود اما از زمان ورود به خدمت در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال 1990 مورد تعمیر اساسی قرار نگرفته بودند. در این زمان نیروی هوایی از کمبود متخصصین ماهر رنج میبرد. بسیاری از آن ها به سن بازنشستگی رسیده بودند و جایگزینی نداشتند و همین مسئله باعث کاهش کیفیت نگهداری و تعمیرات فالکروم ها  شد. در روز هفتم ژوئن سال 2002 و در ساعت 21 به وقت محلی ، یک فروند میگ 29A اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم از پایگاه دوم شکاری تاکتیکی به منظور انجام عملیات تمرینی شبانه به هوا برخاست. دقایقی بعد خلبان صدای مهیبی را شنید و درجات داخل کابین نشان میدادند که موتور سمت راست بیش از اندازه داغ شده است. با وجود  اینکه  انتقال سوخت به پیشرانهدچار مشکل متوقف شده بود اما جنگنده آتش گرفت. پنل های کنترلی که دم هواپیما را کنترل میکردند بعد از یک انفجار کنترل خود را از دست داده و  باعث نامتعادل شدن و خارج شدن جنگنده از کنترل شدند. در نهایت خلبان در امنیت خروج اضطراری انجام داد اما جنگنده به صورت کامل از دست رفت. در رسیدگی های بعدی مشخص شد که کیفیت پایین نگهداری و تعمیر (به خصوص هشت سالی که جنگنده بدون تعمیرات اساسی بدنه و تعمیرات استاندارد پیشرانه قرار داشت)عامل اصلی این حادثه بوده است.پس از این حادثه ماموران رسیدگی از نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و روسیه مشخص کردند که شش فروند دیگر از فالکروم ها در هر دو مدل تک سرنشین و دو سرنشین فرسوده هستند. این شش فروند تا زمانی که امکان تعمیرات اساسی آن ها فراهم شود ، زمین گیر شدند. اولین میگ 29A که وارد برنامه تعمیرات اساسی (اورهال) شد با شماره سریال 6112-3 بود که  کار خود را از سال 2004 و در پایگاه دوم شکاری تاکتیکی آغاز کرده و در سال 2006 به اتمام رسانده بود. یکی از مشکلات پیش رو این بود که تعداد کمی  پیشرانه Klimov RD-33 با قابلیت سرویس دهی وجود داشت در نتیجه تنها نیمی از فالکروم های ایرانی آماده پرواز بودند.

این عکس تبلیغاتی فالکروم های A و UB  اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم و تسلیحات متنوعی که از  روسیه به دنبال قرارداد نظامی بین دو کشور دریافت شده است را نشان میدهد.

جنگنده میگ 29 با شماره سریال 6105-3 حامل دو موشک R-73E و R-60MK در طول اسکرامبل آلفای تبلیغاتی در فرودگاه مهرآباد در سال 1990. امکانات پناهگاهی سابق پایگاه یمک شکاری تاکتیکی در پشت سر جنگنده  قابل مشاهده است همچنان که تنوع تسلیحات هوا به زمین همچون پرتابگر های راکت B-8M1 ، بمب های سقوط آزاد FAB-500 و راکت های S-24B  در سمت راست تصویر قابل مشاهده هستند.

تعمیرات اساسی
مشکلات تعمیرات و نگهداری زمانی تشدید شد که روسیه پس از فشار های ایالات متحده از فراهم کردن قطعات یدکی از جمله پیشرانه ها و همچنین از ارائه پشتیبانی های فنی خودداری کرد. در سال 1988 نیروی هوایی ایران برنامه تعمیرات اساسی خود را با مساعدت تیم تعمیر اوکراینی در فرودگاه مهرآباد آغاز کرد. یک فروند میگ 29A و یک فروند میگ 29UB تحت تعمیرات اساسی دقیق قرار گرفتند که با استفاده از دفترچه های راهنمای فنی به دست آمده از جمهوری های استقلال یافته از شوروی بود. با وجود تلاش های موفقیت آمیز در جهت تعمیرات اساسی ، برای قطعات یدکی ضروری برای سیستم های کنترل آتش و تسلیحات ، سیستم ناوبری اینرسیایی (INS) و پیشرانه ها پشتیبانی بسیار محدودی وجود داشت. در قرارداد به امضا رسیده در سال 1988 ، شرکت میگ تامین تمامی قطعات یدکی مورد نیاز برای فالکروم های ایرانی به مدت 20 سال را تضمین کرده بود اما فشار های سیاسی و تحریم های نظامی منجر به عدم عمل به تعهدات از سوی این شرکت روسی شد. در نتیجه تا سال 2004 اسکادران های شکاری تاکتیکی یازدهم و بیست و دوم تنها میتوانستند سه فروند نمونه تک سرنشین و دو فروند نمونه دوسرنشین میگ 29 مناسب برای پرواز فراهم کنند که نرخ پایین تعمیرات اساسی بدنه و همچنین کمبود پیشرانه های با قابلیت سرویس دهی بر مشکلات آن می افزود. در سال 2005 زمانی که امکان فراهم کردن چندین پیشرانه با قابلیت سرویس دهی فراهم شد ، سه فروند دیگر از فالکروم ها مجددا برای پرواز مناسب گردیدند. در 16 اکتبر سال 2007 که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه قراردادی به ارزش 150 میلیون دلار برای ساخت 50 دستگاه پیشرانه RD-33 در صنایع  Chernyshev را با ایران به امضا رساند بارقه کوچکی از امید پدیدار شد. این قرارداد در جریان برگزاری اجلاس سران منطقه خزر به امضا رسید و شرکت میگ پذیرفت که صنایع هواپیماسازی ایران (IACI) را در افزایش طول عمر و انجام به روزرسانی بر روی فالکروم های ایرانی یاری دهد. در نهایت این برنامه نیز با تحریم های تسلیحاتی رو به رو شد و هیچ قراردادی با صنایع هواپیماسازی ایران منعقد نگردید و این صنایع در برنامه به روزرسانی و افزایش عمر عملیاتی فالکروم های ایرانی تنها ماند. پس از آن وزارت دفاع ایران به منظور به مدرن سازی وافزایش طول عمر فالکروم ها قراردادی با یک شرکت تعمیر و نگهداری بلاروسی به امضا رساند و مرکز تعمیرات میگ 29 در پایگاه یکم شکاری تاکتیکی مهرآباد نیز نرخ کاری خود را افزایش داد. اخیرا پایگاه دوم شکاری تاکتیکی نیز برنامه خود برای به رورسانی میگ های 29 را آغاز کرده است. در صحبت های کلی صنایع هواپیماسازی ایران چک های منظم تعمیر و نگهداری و همچنین ارتقای میگ های 29 را تا زمانی که پایگاه های شکاری تاکتیکی یکم و دوم به تعمیر و نگهداری عمده بپردازند بر عهده خواهد داشت که برای هر جنگنده به طور متوسط 20 ماه در نظر گرفته میشود. تعمیرات عمده در صنایع هواپیما سازی ایران با استاندارد های بالا صورت گرفته و در حدود 28 ماه برای هر جنگنده زمان میبرد.

برنامه به پیش میرود
دومین مرکز تعمیرات و نگهداری میگ های 29 ایرانی واقع در پایگاه دوم شکاری تاکتیکی فکوری ، تعمیرات اساسی بدنه یک فروند میگ 29A را تا اتمام کار ادامه داد و در ژوئن سال 2010 جشنی برای تکمیل موفقیت آمیز بررسی عملکرد پروازی (FCF) میگ 29 با شماره سریال 6109-3 پیش از بازگشت مجدد آن به اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم برگزار شد. فرمانده پایگاه سرتیپ محمد حلت آبادی اعلام کرد که 18 تکنسین با 14000 ساعت کار در مدت دو سال تعمیرات اساسی جنگنده را انجام داده اند. ولی همچنین فاش ساخت که جنگنده پیش از انجام تعمیرات اساسی به مدت 9 سال زمینگیر بوده است در حالی که عکسی موجود است که پرواز جنگنده مذکور در سال 2005 را نشان میدهد. در ماه فوریه سال 2011 همتای جنگنده 6109-3 با شماره سریال 6110-3 نیز به صورت رسمی به اسکادران بیست و دوم شکاری تاکتیکی تحویل داده شد. به گفته حلت آبادی آن جنگنده به علت آسیب ساختاری از سال 2009 زمین گیر شده بود و به انجام 13800 ساعت کار نیاز داشت. هر دو جنگنده با شماره سریال های 6109-3 و 6110-3 در حالی به اسکادران بیست و دوم تحویل شدند که ساعت پروازی بدنه آن ها صفر بوده و به پیشرانه های RD-33 تازه ای مجهز شده بودند. میگ ها پیش از تحویل به دو رنگ  خاکستری /سبز زیتونی مجددا رنگ آمیزی شدند. شماره سریال 6110-3 اولین میگ 29 از اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم بود  که به صورت کامل تعمیر و به روزرسانی شد. این جنگنده در طی مراسمی رسمی که در4 اوت سال 2012 در پایگاه نیروی هوایی برگزار گردید به اسکادران خود تحویل داده شد. فرمانده وقت پایگاه سرتیپ سعید روزخوش و سرهنگ طاهر نجفی مسئول گروه تعمیر و نگهداری پایگاه دوم شکاری تاکتیکی گفتند : تکمیل تعمیرات و مدرن سازی جنگنده با 19 تکنسین و 21000 ساعت کار در مدت دو سال صورت پذیرفته است. آن ها همچنین فاش ساختند که ارتقای صورت گرفته اجزای الکتریکی و اویونیکی را نیز شامل میشود. ارتقای جدید مشابه بسته ارتقای فاز اول مرکز تعمیرات میگ 29 پایگاه یکم شکاری تاکتیکی است که با سیستم فرود با ابزار دقیق (ILS) جدید ساخت چین (که آنتن تیغه ای آن در زیر دماغه آشکار است) ، رادیوی U/VHF جدید، سیستم جدید موقعیت یابی اینرسیایی (INS) و دو نمایشگر چند منظوره (MFD) تک رنگ ساخت چین که در کابین نصب شده شناخته میشود.

این عکس تبلیغاتی فالکروم های A و UB اسکادران بیست و دوم شکاری تاکتیکی را در یک روز آفتابی در سال 2005 نشان میدهد. بیشتر جنگنده های اسکادران دارای طرح استتاری دو رنگ سبز/خاکستری هستند که از زمان تحویلشان به ایران رنگ امیزی شده اند. نزدیکترین جنگنده به دوربین دو موشک R-73E و دو موشک R-27R  را حمل میکند. بیش از 300 موشک R-73E و 150 موشک R-27R مابین سال های 1990 الی 1991 از سوی روسیه به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تحویل شدند.

پرواز دومین گروه از جنگنده های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (IRIAF) بر فراز رژه نظامی سال 2011 در تهران. دومین جنگنده یکی از فالکروم های UB اسکادران بیست و دوم شکاری تاکتیکی و چهارمین جنگنده یک فالکروم A باز سازی شده با شماره سریال 6109-3 است.

همچنان در حال قدرتمند شدن
امروزه اکثر میگ های 29 مناسب برای پرواز اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم از توانایی کامل ماموریتی برخوردارند که نشان دهنده کیفیت تعمیرات و نگهداری آنهاست. امادگی اسکادران های مجهز به فالکروم به منظور انجام ماموریت های دفاع هوایی نسبت به گذشته افزایش یافته است.در جریان شانزدهمین اجلاس کشور های عدم تعهد که در ماه اوت سال 2012 در تهران برگزار شد ، اسکادرانی از جت ها همراه با یک فروند میگ 29A و یک فروند میگ 29B از اسکادران یازدهم به صورت جداگانه انجام ماموریت گشت رزمی هوایی (CAP) در قسمت شمال غرب ایران و همراهی هواپیما های حامل سران عدم تعهد تا رسیدن به فضای هوایی تهران را بر عهده داشتند. امروزه نقش هر دو اسکادران فالکروم های ایرانی مشابه بوده و تامین دفاع هوایی محلی در شمال غرب ایران است. پایگاه دوم شکاری تاکتیکی دو فروند میگ 29 را برای انجام ماموریت های اخطار واکنش سریع (QRA) حفظ کرده است. یکی از جنگنده ها به چهار فروند موشک هوا به هوای R-73E و یک مخزن سوخت خارجی مرکزی و جنگنده دیگر به دو موشک R-73E و R-27R مجهز شده است. علاوه بر این یک فروند میگ 29 دیگر نیز به عنوان جایگزین در نظر گرفته شده است. فالکروم های ایرانی از قابلیت تهاجم هوا به زمین برخوردارند و از سال 2008 اسکادران های این جنگنده بمب های سقوط آزاد که نمونه داخلی بمب های چند منظوره روسی هستند را دریافت کرده اند و فرماندهی مرکزی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تاکنون مانور تمرینی سالیانه تهاجم هوا به زمین را برای خلبانان خود برگزار کرده است. ایران با ناوگان میگ های 29 یک باردیگر توانمندی های خود در تعمیر و نگهداری و بهبود مداوم ناوگان جنگنده های پا به سن گذاشته خود بدون نیاز به کمک شریکی خارجی را به اثبات رسانده است.

میگ 29A در پی فرود در فرودگاه مهرآباد برای شرکت در مانور هوایی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی در سال 2010 دیده میشود. این جنگنده همچنان از الگوی رنگ اصلی خود در زمان تحویل در سال 1990 برخورداراست.

میگ 29UB با شماره سریال 6303-3 جنگنده محبوب اسکادران شکاری تاکتیکی بیست و دوم است. این جنگنده همچنان الگوی استتاری قدیمی اسکادران یازدهم شکاری تاکتیکی را بر خود دارد و گزارش شده که در اوایل سال 2000 پس از انجام تعمیرات اساسی در مرکز تعمیرات پایگاه یکم شکاری تاکتیکی رنگ آمیزی شده است. این فالکروم خاص در میان خلبانان به راحتی پرواز و تنظیم مناسب مرکز ثقل معروف است. این عکس مدت کوتاهی پس از شرکت جنگنده در نمایش پروازی رژه روز نظامی در سال 2008 گرفته شده است.

منبع: Air Forces Monthly  June 2013

مترجم : دوست عزیزم جناب رضا عبداللهی

تنظیم : سینا نوریخانی

http://www.military.ir/forums/topic/25570-%D9%81%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2/