میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

فلتنر

گرد آوری و تحقیق: رضا کیانی موحد

قبلا به تلاشهای فوکه و همکارش آخلیس درباره ی ساخت انواع اتوژایرو و هلیکوپتر در زمان حکومت نازی ها در آلمان اشاره کردیم. هر چند که فوکه-آخلیس موفقیتهای بزرگی در این حوزه به دست آورد اما تنها کمپانی آلمان نبود که بر روی هلیکوپترها تحقیق می کرد. شرکت هواپیماسازی فلتنر نیز در ابتدای دهه ی 30 به ساخت اتوژایروها روی آورد.

آنتون فلتنر در سال 1932 هلیکوپتری را به پرواز در آورد که بر روی هر پره ی آن یک موتور کوچک نصب شده بود. این ترتیب سبب می شد تا پره های این هلیکوپتر گشتاوری نداشته باشند و نیاز به ملخ دوم برای رفع این گشتاور رفع شود. این هلیکوپتر پس از پرواز موفقش توسط سازنده اوراق شد.

 قدم بعدی فلتنر، یک گام عملی تر بود. فلتنر اتوژایروی دو نفره ای با نام اف.ال-184 ساخت. اف.ال-184 ،برخلاف هماوردهایش، کابینی سرپوشیده داشت. پیشرانه ی آن یک دستگاه موتور ساخت زیمنس به توان 140 اسب بخار بود و یک ملخ دو پره ی چوبی را به حرکت درمی آورد. برنامه ی پرواز آزمایشی این اتوژایرو برای سال 1936 ریخته شده بود که با آتش گرفتن آن در اثر یک حادثه کل برنامه لغو شد.

اف.ال-184

پس از این شکست، نیروی دریایی نازیها به یاری فلتنر آمد و او توانست اف.ال-185 را با حمایت نیروی دریایی بسازد. این اتوژایرو از یک دستگاه موتور بی.ام.و به توان 160 اسب بخار نیرو می گرفت. نیروی حاصل از پیشرانه یک ملخ به قطر 12 متر و دو ملخ کوچکتر دیگر را در طرفین بدنه به گردش در می آورد. در زمان نشست و برخاست این دو ملخ کمکی در خلاف جهت همدیگر می چرخیدند تا گشتاور ملخ اصلی را خنثی کنند. در پرواز افقی این دو پروانه نیروی پیشران را تأمین می کردند و ملخ اصلی به صورت هرزگرد می چرخید. این نمونه نیز در انتها به جایی نرسید و تنها یک فروند از آن ساخت شد.

اف.ال-185

اما اف.ال-265 طرح موفقتری نسبت به طرح های قبلی آنتون فلتنر بود. این هواگرد به تعداد 6 فروند برای لوفت وافه ساخت شد و اولین پرواز آزمایشی خود را در سال 1939 انجام داد. طرح انقلابی فلتنر یک ترکیب بین هلیکوپتر و اتوژایرو بود چرا که ملخ اصلی هم می توانست از پیشرانه ی هواگرد نیرو بگیرد و هم به صورت هرزگرد بچرخد. همین نکته اف.ال-265 را به ایمن ترین هلیکوپتر زمان خود تبدیل کرد. در نهایت طرح این هلیکوپتر به دلیل ساخت هلیکوپتر پیشرفته تر اف.ال-282 کنار گذاشته شد.

اف.ال-265

اف.ال-282 را شاید بتوان اولین هلیکوپتر تاریخ دانست که به صورت سری تولید شد. این هلیکوپتر یک نفره، نمونه ی کامل شده ی اف.ال-265 بود. پیشرانه ی آن را یک دستگاه موتور 14 سیلندر زیمنس به توان 160 اسب بخار تأمین می کرد. برخلاف اف.ال-265 ، که موتور آن در دماغه اش نصب شده بود، پیشرانه ی اف.ال-282 در وسط بدنه نصب شده بود. نیروی حاصل از موتور به یک جفت ملخ در بالای هواگرد ،که به در جهت مخالف هم می چرخیدند، وارد می شد. نیروی دریایی از توانایی های طرح جدید فلتنر به وجد آمد و تصمیم گرفت تا آن را به عنوان ابزار شناسایی در زیردریایی هایش بکار بگیرد. سفارش اولیه 15 فروند بود که بعدا 2 برابر شد. اولین پرواز آزمایشی اف.ال-282 در سال 1941 صورت گرفت و این هلیکوپتر توانست با موفقیت بر روی یک رزمناو فرودآمده و از روی آن پرواز کند. در صورتی که پیشرانه ی اف.ال-282 به هر دلیلی از کار می افتاد خلبان می توانست ملخ ها را به صورت هرزگرد درآورده و هلیکوپتر را تبدیل به اتوژایرو کند.

ماکت اف.ال-282

با توسعه ی جنگ لوفت وافه به دنبال کاربردهای نظامی برای اف.ال-28 می گشت. پس از مدتی نیاز به یک دیده بان تمام وقت سبب شد تا یک نمونه ی دو نفره از این هلیکوپتر با نام بی-2 نیز ساخته شود. گذشت زمان ثابت کرد که این هواپیما می تواند به عنوان یک دیده بان سیار برای توپخاه بکار رود و در سال نهایی جنگ 3 فروند اف.ال-282 و 3 فروند اف.ال-223 به این امر اختصاص داده شدند. عملکرد مناسب این هواگرد سبب شد تا وزارت هوانوردی دستور ساخت 1000 فروند از آنها را به کمپانی بی.ام.و بدهد که به دلیل بمباران متفقین تنها 24 هواگرد تولیدشد. تا انتهای جنگ تعدادی از این هلکوپترها به دست خلبانان روسی سقوط کردند. نمونه ی تک سرنشین این هواگرد توسط نیروی دریایی نازیها در بالتیک، مدیترانه و دریای اژه بکارگرفته شد.

اف.ال-282 به غنیمت درآمده توسط آمریکایی ها

پس از پایان جنگ فلتنر به آمریکا مهاجرت کرد و سرمهندس شرکت هلیکوپترسازی کمان شد. او بر اساس طرح اف.ال-282 هلیکوپتر کمان اچ.اچ-43 را طراحی کرد که تا سالها در کشورهای مختلف خدمت کرد. یک فروند از این هلیکوپترهای ساخت کمپانی کمان امروزه در موزه هوانوردی روبروی پارک ارم (ابتدای بزرگراه تهران کرج) در معرض دید عموم قرار دارد.