میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

زمان وقوع : 827 تا 902 میلادی

مکان : سیسیل

نتیجه : فتح سیسیل به دست اغلبیان

فتح جزیره سیسیل به دست مسلمین  از سال 827 میلادی شروع شد و تا سال 902 ، سال سقوط آخرین دژ مهم بیزانسیان در جزیره ، تائورمینا  ، به طول انجامید . استحکامات منزوی شده ای در سواحل جزیره باقی ماند ، اما حکومت مسلمانان تا قرن یازدهم و تصرف جزیره این بار به دست نورمن ها برقرار بود .

هر چند سیسیل از اواسط قرن هفتم میلادی گاه و بیگاه از سوی مسلمانان مورد حمله قرار می گرفت ، این حملات کنترل بیزانس بر جزیره را تهدید نمی کردند . ستاره بخت امرای اغلبی افریقیه در سال 827 و زمانی برآمد که ائوفمیوس ، فرمانده ناوگان مستقر در جزیره بر امپراتوری بیزانس شورید . ائوفمیوس که از وفاداران به امپراتوری شکست خورده و از جزیره بیرون رانده شده بود ، از اغلبیان کمک خواست . اغلبیان که این را فرصتی برای گسترش قلمرو ، تسلط بیشتر بر نیروهای نظامی و کم کردن انتقادات عالمان دینی در مورد مساله جهاد می دانستند نیروهایشان را برای کمک به ائوفمیوس اعزام کردند .

نقشه توپوگرافیک سیسیل

با ورود نیروهای عرب به جزیره ، ائوفمیوس به حاشیه رانده شد . حمله اولیه به پایتخت جزیره ، سیراکوز ، شکست خورد ، اما مسلمانان توانستند ضد حمله های بعدی بیزانسیان را تاب آورند و جاپای خود را در برخی استحکامات جزیره نگه دارند . با کمک تدارکات و نیروهای تازه نفس رسیده از افریقیه و آندلس ، نیروهای مسلمان توانستند شهر پالرمو را تصرف کنند و آن را به عنوان پایتخت بخش تحت تسلطشان در جزیره انتخاب کردند .

دولت بیزانس برای کمک به ساکنان بومی جزیره چند بار نیروهای کمکی فرستاد ، اما به دلیل درگیری های مرزی با خلافت عباسی در مناطق شرقی امپراتوری و نیروهای عرب ساکن در جزیره کرت در دریای اژه ، نیروی کافی برای بیرون راندن قوای اغلبی از سیسیل در دسترس نبود . در سه دهه بعدی حملات مسلمین به سایر مناطق سیسیل شدت گرفت . استحکامات انا در مرکز جزیره تکیه گاه اصلی بیزانسیان در مقابله با یورش های اغلبی بود ، اما این دژ نیز در سال 859 سقوط کرد . با سقوط انا فشار بر مناطق شرقی جزیره بیشتر شد و سیراکوز پس از محاصره ای طولانی در سال 878 به دست مسلمین افتاد . برخی از دژهای بیزانسی در شمال شرقی جزیره برای چند دهه دیگر هم باقی ماندند و تا قرن 11 میلادی نیز تلاش هایی برای بازپس گیری جزیره رخ داد ، اما تسلط مسلمانان بر جزیره چندان به چالش کشیده نشد .  سقوط آخرین دژ بزرگ بیزانسی ، تائورمینا ، در سال 902 ، در تاریخ به عنوان کامل شدن فتح اسلامی سیسیل در نظر گرفته می شود .

سیسیل در دوره حکمرانی مسلمین به منطقه ای مرفه تبدیل شد و اندک اندک خود را از افریقیه جدا کرد و به امارتی نیمه مستقل تغییر شکل یافت . جمعیت مسلمان جزیره فتح نورمنی  دهه 1060 را از سر گذراند ،  تحت حکومت شاهان نورمن همچنان ثروت و رفاه خود را حفظ کرد و یک ترکیب فرهنگی منحصر به فرد در سیسیل متولد شد . اما با شکست شورش مسلمانان در دهه 1220 ، آنان به شهر لوسرا در خاک اصلی ایتالیا تبعید شدند .

پیش زمینه

سیسیل در دوران امپراتوری روم جزیره ای مرفه و بی سر و صدا بود . تنها در قرن پنجم میلادی و با حمله واندال ها از شمال آفریقا دچار دردسر شد . در سال 535 جزیره به کنترل امپراتوری بیزانس درآمد و طی جنگ گوتیک قرن پنجم توسط اوستروگوتها مورد حمله قرار گرفت ، اما پس از مدت کوتاهی آرامش به جزیره بازگشت .

جزیره بودن سیسیل به موقعیت دفاعی اش کمک می کرد و همین مساله باعث شد از غارت گری قبایل لمبارد طی حملاتشان به ایتالیای بیزانسی در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم میلادی در امان بماند و رشد زندگی شهری و پیشرفت دستگاه اداری خود را حفظ کند .

با پدیدار شدن خطر فزاینده فتوحات رو به گسترش اسلامی دوران آرامش جزیره به سر رسید . سیسیل که سرزمینی حاصل خیز بود و موقعیت جغرافیایی استراتژیکی داشت ( وسط دریای مدیترانه قرار گرفته بود )  برای هر امپراتوری شرقی از لحاظ تجاری و نظامی وسوسه انگیز بود .  حکمرانان شمال آفریقا نیز آن را دروازه ورود به ایتالیا و دریای آدریاتیک می دیدند .

به همین سبب سیسیل به سرعت به هدفی برای مهاجمان مسلمان تبدیل شد . تنها چند سال پس از تشکیل نیروی دریایی مسلمین و در سال 652 سیسیل برای اولین بار مورد حمله قرار گرفت . با شروع حملات عرب های مسلمان به شمال آفریقا ، سیسیل به پایگاه دریایی مهمی برای بیزانسیان بدل شد و طی سال های 661 تا 668 محل اقامت دربار امپراتور کنستانس دوم بود .

طی فرمانی که در سال 690 صادر شد ، حکمران سیسیل به مقام حکومت بر بقایای حکومت بیزانسی در جنوب خاک اصلی ایتالیا نیز گماشته شد . حملات مسلمانان به جزیره طی قرن هشتم میلادی نیز ادامه یافت اما تا زمان فتح کامل شمال آفریقا و ورود به اسپانیا سیسیل در معرض تهدید جدی نبود . عبدالرحمان فهری ، حاکم عباسی افریقیه ، نخستین کسی بود که برای فتح جزیره برنامه ریزی منظم انجام داد و طی سال های 752 و 753 میلادی برای فتح سیسیل و ساردینیا کوشش هایی صورت گرفت . اما شورش بربرهای تحت حکومت عباسیان این طرح ها را ناکام گذاشت .

در سال 799 ، ابراهیم بن اغلب ، بنیان گذار سلسله اغلبی ، توانست با کسب تایید خلیفه عباسی ، هارون الرشید ، خود را به عنوان حکمران خودمختار افریقیه به رسمیت بشناساند و بدین ترتیب جایگاه دولت اغلبی به عنوان قدرتی بزرگ در شمال آفریقا و به مرکزیت تونس امروزی تحکیم شد . در سال 805 ابراهیم با فرماندار بیزانسی سیسیل پیمان صلحی ده ساله بست . این پیمان توسط پسر و جانشین ابراهیم ، عبدالله اول ، در سال 813 تمدید شد . طی این دوره اغلبیان درگیر رقابتی شدید با ادریسیان در غرب بودند و توان حمله ای جدی به سیسیل را نداشتند .  در عوض ، تجارت و بازرگانی گسترده ای با سیسیل برقرار بود و تاجران عرب حضور گسترده ای در جزیره داشتند .

قلمرو اغلبیان در اوج وسعت 

منبع : http://wars-and-history.mihanblog.com/post/1219