میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

مقدمه

تانک ام۱ آبرامز (به انگلیسی: M1 Abrams) یک تانک اصلی میدان نبرد طراحی و ساخت ایالات متحده آمریکا است که ستون فقرات نیروهای زرهی ارتش آمریکا و تعدادی از متحدان آن را تشکیل می‌دهد. این تانک به نام ژنرال کریتون آبرامز، رییس ستاد مشترک و فرمانده نیروهای آمریکا در جنگ ویتنام نامگذاری شده است. ام۱ برای جنگ‌های زرهی طراحی شده و به خوبی تجهیز و زره‌پوش شده است. از مشخصات منحصربه‌فرد آن می‌توان به موتور توربین گاز قوی چندگانه‌سوز به قدرت ۱۵۰۰ اسب بخار و زره کامپوزیت پیچیده اشاره کرد. این تانک با حدود ۶۹ تن وزن یکی از سنگین‌ترین تانک‌هایی است که در حال حاضر به کار گرفته می‌شوند.

تولید این تانک از سال ۱۹۷۹ آغاز شده و یک سال بعد وارد خدمت رسمی نیروهای مسلح آمریکا شد و به تدریج جایگزین تانک ام۶۰ گشت. این تانک برای نیروهای مسلح کشورهای مصر، عربستان، کویت، عراق و استرالیا نیز تولید شده است. آبرامز در سه مدل ام۱، ام۱آ۱ و ام۱آ۲ تولید شده است. ام۱آ۱ از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۳ تولید شد و در آن توپ ۱۰۵ میلی‌متری خان‌دار با توپ بدون خان ۱۲۰ میلی‌متری جایگزین شده و بهینه‌سازی‌های دیگری از جمله سیستم تعلیق پیشرفته‌تر، برجک جدید، حفاظت زرهی بیشتر و سیستم جدید حفاظت اتمی-شیمیایی-میکروبی در آن به کار رفته بود. مدل ام۱آ۲ هم ویژگی‌های ام۱آ۱ را به همراه یک سیستم دید گرمایاب مخصوص فرمانده تانک، و سیستم‌های ناوبری، و رادیویی جدید را در خود دارد. ضمن اینکه برخی از مدل‌های قدیمی نیز با بهینه‌سازی‌های دوره‌ای به سطح مدل ام۱آ۲ ارتقا داده شده‌اند.

مشخصات

تانک‌های ام۱ از یک موتور توربین گاز لیکومینگ تکسترون با قدرت ۱۵۰۰ اسب بخار استفاده می‌کنند. این موتور چندگانه‌سوز است اما سوخت معمولی آن سوخت جت جی‌پی۸ است. زره تانک نیز زره چوبام است که در وزارت دفاع بریتانیا برای تانک‌های انگلیسی چلنجر اختراع شد. در صورت نیاز امکان نصب زره واکنشی انفجاری بر روی تانک هم وجود دارد.

آبرامز چهار سرنشین شامل فرمانده، راننده، توپچی و گلوله‌گذار دارد. وزن ام۱آ۲ حدود ۶۹.۵۴ تن است که از ۶۳ تن در مدل ام۱آ۱ و ۶۰ تن در مدل ام۱ به این میزان افزایش یافته است. حداکثر سرعت ام۱آ۲ در جاده بیش از ۶۷ کیلومتر، در خارج از جاده ۴۸ کیلومتر، در سربالایی ۱۰ درجه ۲۷ کیلومتر و در سربالایی ۶۰ درجه ۶.۵ کیلومتر در ساعت است. ظرف ۷.۲ ثانیه از سرعت صفر به ۳۲ کیلومتر در ساعت می‌رسد. برد عملیاتی تانک هم ۴۲۵ کیلومتر است. طول تانک با لوله جلو ۹.۸۲ متر، ارتفاع آن ۲.۴ متر و عرض آن ۳.۶۵ متر است. توانایی عبور از موانعی به ارتفاع ۱.۰۵ متر و خندق‌هایی به عمق ۲.۷ متر را دارد. با توجه به قدرت ۱۵۰۰ اسب بخاری این تانک نسبت قدرت به وزن تانک در مدل ام۱آ۲ معادل ۲۱.۶ اسب بخار به تن است.

جنگ افزار ها

سلاح اصلی نخستین مدل ام۱ آبرامز یک قبضه توپ ۱۰۵ میلی‌متری خان‌دار ام۶۸آ۱ بود. این توپ مخصوص تانک معروف در تانک‌های قبلی آمریکا یعنی ام۶۰ پاتون و مدل‌های ارتقایافتهٔ ام۴۸ پاتون هم استفاده شده بود و مدل آمریکایی توپ بریتانیایی ال۷ محسوب می‌شود.

مدل‌های بعدی ام۱ آبرامز از توپ ۱۲۰ میلی‌متری بدون خان ام۲۵۶ با نسبت طول به کالیبر ۴۴ استفاده می‌کنند. این توپ یک طرح آلمانی از شرکت راین‌متال است که در اصل برای تانک لئوپارد ۲ طراحی شده و تمام مدل‌های لئوپارد ۲ به جز لئوپارد۲ آ۶ از آن استفاده می‌کنند. در لئوپارد۲آ۶ این توپ با یک توپ بلندتر با همین کالیبر و نسبت طول به کالیبر ۵۵ جایگزین شده است. یک مسلسل ۷.۶۲ م‌م ام۲۴۰ (مدل تولید آمریکای اف‌ان-ام‌آژ) هم برای استفاده گلوله‌گذار تانک روی سقف قرار گرفته که یک سپر محافظ نیز در مقابل آن قرار دارد.

یک قبضه از همین تیربار هم به عنوان سلاح هم‌محور توپ اصلی در برجک قرار دارد که از سیستم کنترل آتش مشابهی با توپ اصلی استفاده می‌کند و در نتیجه نقطه برخورد آن با گلوله توپ اصلی یکسان خواهد بود. یک مسلسل ۱۲.۷ م‌م ام۲ برونینگ هم به عنوان سلاح دفاع هوایی برای استفاده فرمانده تانک بر روی برجک تانک قرار دارد. ظرفیت مهمات تانک هم ۴۲ گلوله توپ ۱۲۰ میلی‌متری، ۱۰۰۰ فشنگ مسلسل ۱۲.۷ م‌م و ۱۰٬۸۰۰ فشنگ برای مسلسل‌های ۷.۶۲ م‌م است.

جنگ خلیج فارس

آبرامز هر چند در سال ۱۹۸۰ وارد خدمت نظامی شد اما تا زمان حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ در هیچ جنگ واقعی شرکت نکرده بود. در جنگ خلیج فارس نگرانی‌های زیادی در مورد توانایی آبرامز در زمین‌های شنی منطقه و تحمل ماه‌ها قرار گرفتن در شرایط جنگی مطرح شده بود.

در مورد قدرت بقای سیستم الکترونیکی پیچیده برجک تانک در شرایط جنگی هم ابهاماتی وجود داشت. انتقال تانک‌های آبرامز به منطقه هم با توجه به وزن سنگین و اندازه بزرگ آن‌ها مشکل دیگری بود که باعث شد ورود آن‌ها به میدان نبرد به کندی انجام شود اما نیروهای ائتلاف از ورود این تانک به صحنه جنگ استقبال می‌کردند چون توانایی نابودی هر تانک عراقی را داشت.

ارتش عراق در آن زمان نیروی تانک قابل توجهی را انباشته بود که اغلب از شوروی خریداری شده و مهمترین آن‌ها حدود ۵۰۰ دستگاه تی-۷۲ بودند. این تانک مدرن ساخت شوروی از توپ ۱۲۵ میلی متری استفاده می‌کرد و بسیاری از ویژگی‌های پیشرفته آبرامز را در خود داشت. اما تی-۷۲ با وجود طرح پیشرفته‌اش در مقابل آبرامز ناتوان بود و بیشتر با تانک‌های ام۶۰آ۳ تفنگداران دریایی آمریکا قابل مقایسه بود. بقیه تانک‌های عراقی از جمله تی-۶۲ و تی-۵۴ نیز کاملاً در مقابل آبرامز ناتوان بودند.

در این جنگ توانایی آبرامز در شلیک دقیق هنگام حرکت در زمین‌های ناهموار بسیار سودمند واقع شد. ابزارهای دید تانک‌های آبرامز هم نه تنها در شب بلکه در میان دود و غبار شدید بسیار کارآمد بود. تانک‌های آبرامز به طور میانگین ۱۰۰۰ متر برتری بُرد مفید بر تانک‌های عراقی داشتند. سیستم‌های گرمایی تانک‌های آبرامز هم کارآمدی خود را در ابرهای غلیظ دود سیاه که به دلیل به آتش کشیده شدن چاه‌های نفت کویت ایجاد شده بود، ثابت کردند.

در واقع این دود غلیظ باعث شده بود تا توپچی‌های بسیاری از تانک‌ها در روز هم از سیستم دید در شب استفاده کنند. تانک‌های عراقی از چنین قابلیتی بی‌بهره بودند و بدون اینکه بتوانند دشمن را ببینند با آتش آن نابود می‌شدند. در مجموع ۱۸۴۸ دستگاه تانک ام۱ آبرامز به این جنگ اعزام شد که فقط ۱۸ دستگاه آسیب شدید دیدند. از این تعداد ۹ دستگاه کاملاً از خدمت نظامی خارج شدند و بقیه آسیب‌های قابل تعمیر دیده بودند که بیشتر ناشی از مین‌های زمینی بود. حتی یک نفر از خدمه تانک‌های آبرامز هم در تمام طول جنگ کشته نشد. موارد نقص فنی در تانک‌ها هم بسیار نادر بود و فرماندهان زرهی آمریکا در هر زمان ۹۰ درصد آبرامزهای خود را آماده عملیات داشتند که نرخ آمادگی بی‌سابقه‌ای بود.

کاربران

•  استرالیا – ۵۹ دستگاه‌ام۱آ۱ در سال ۲۰۰۶ از آمریکا خریداری شده و جایگزین لئوپارد ۱ اس شدند.
•  مصر – ۱۰۰۵ دستگاه که در مصر به طور مشترک توسط آمریکا و مصر ساخته شده‌اند. ارتش مصر ۱۲۵ تانک دیگر هم سفارش داده است.
•  عراق :۱۴۰ دستگاه‌ام۱آ۱ام با حذف برخی از قابلیت‌ها و بدون اورانیوم ضعیف‌شده در زره خریداری شدند^.
•  کویت –۲۱۸ دستگاه‌ام۱آ۱۲ با حذف برخی از قابلیت‌ها و بدون اورانیوم ضعیف‌شده در زره خریداری شدند.
•  عربستان سعودی –۳۷۳ دستگاه پس از جنگ خلیج فارس خریداری شده و قرار است به استانداردهای ام۱آ۲ ارتقا یابند.
•  ایالات متحده آمریکا –نیروی زمینی و تفنگداران دریایی در مجموع ۸۷۲۵ ام۱ را در خدمت خود دارند.
•  

کاربران احتمالی آینده

•  یونان - پیشنهاد فروش ۴۰۰ ام۱آ۱ دست دوم آمریکا به یونان
•  مراکش - ارتش مراکش درخواست خرید حدود ۲۰۰ ام۱آ۱ دست‌دوم مازاد بر نیاز ارتش آمریکا را کرده است.
•  جمهوری چین - بر اساس برخی از گزارش‌های جمهوری چین (تایوان) در حال بررسی خرید ۲۰۰ دستگاه‌ام۱آ۱ دست‌دوم از آمریکا است.

مشخصات عمومی

ام۱ آبرامز
نوع	تانک اصلی میدان نبرد
خاستگاه	ایالات متحده آمریکا
تاریخچه خدمت
خدمت	۱۹۸۰ - تاکنون
استفاده شده توسط	نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا، تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا، عربستان، استرالیا، کویت، عراق، مصر
جنگ‌ها	جنگ خلیج فارس جنگ افغانستان جنگ عراق
تاریخ تولید
طراح	جنرال داینامیکس (درحال حاضر)
تاریخ طراحی	۱۹۷۲-۱۹۷۹
سازنده	کارخانه تانک لیما، زرادخانه تانک دترویت
قیمت واحد	۶.۲۱ میلیون دلار (ام۱آ۲ سال ۱۹۹۹)
تاریخ تولید	۱۹۷۹-
تعداد تولید شده	حدود ۹۰۰۰ دستگاه
مدل‌های مختلف	ام۱، ام۱آ۱، ام۱آ۲
خصوصیات
وزن	۶۷٫۷ تن
طول	۹٫۸۲ متر (لوله توپ در جلو)
عرض	۳٫۶۶ متر
ارتفاع	۲٫۴۴ متر
خدمه	۴ نفر (فرمانده، توپچی، گلوله‌گذار، راننده)
زره	زره کامپوزیتی چوبام (فولاد ورقه‌ای، لایه‌های تور فلزی و لایه‌های اورانیوم ضعیف‌شده)
تسلیحات اولیه	توپ خان‌دار ۱۰۵ م‌م (ام۶۸ ال۵۲) در مدل ام۱( توپ بدون خان ۱۲۰ م‌م در مدل‌های بعدی با ۴۲ گلوله
تسلیحات ثانویه	مسلسل ام۲ برونینگ ۱۲.۷ روی برجک( مسلسل ۷.۶۲ م‌م ام۲۴۰ هم‌محور( مسلسل ام۲۴۰ روی سقف
موتور	موتور توربین گاز لیکومینگ تکسترون ۱۵۰۰ اسب بخار
قدرت/وزن	۲۱.۶ اسب بخار به تن (ام۱آ۲)، ۲۵ اسب بخار به تن (ام۱)
سیستم انتقال قدرت	آلیسون DDA X-1100-3B
سوخت ظرفیت	۱۹۰۰ لیتر

ویدیو این تانک :