میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

AT-4 یک راکت انداز ضد زره،دوش پرتاب از نوع غیر هدایت شونده است که فقط یک بار قابل شلیک است.AT-4 ساخت کمپانی Saab Bofors Dynamics سوئد است که سابقه زیادی در ساخت سیستم های ضد زره دارد.Saab Bofors Dynamics با ساخت AT-4 که در نوع خود یکی از بهترین راکت های ضد تانک در دنیا است،به موفقیت فروش قابل توجه ای دست یافت.این جنگ افزار جهت بکارگیری در نیروهای پیاده نظام برای استفاده بر علیه خودروها و نفربرهای زرهی و سازه ها و سنگرهای دشمن ساخته شد.نوع هدایت AT-4 به صورت عادی–هدف گیری و قلق گیری با ستون درجه برای هدف های درتیر رس است.پیشران راکت نیز سوخت جامد موشک است.

در AT-4 یک راکت همواره آماده در درون پرتابگر وجود دارد که بعد از بکارگیری و شلیک دیگر قابل مسلح کردن و راکت گذاری نیست.AT-4 یک جنگ افزار بدون عقب نشینی(لگد) است.به این معنی که AT-4 به گونه ای طراحی شده که زمان شلیک به علت خارج شدن حجم گاز باروت که از عقب پرتابگر خارج می شود در حالت تعادل می ماند.از این رو AT-4 هیچ نیروی پس زننده ای تولید نمی کند.این کار موجب می شود که راکت را با دقت بیشتری شلیک کند.در غیر این صورت یک سرباز توانایی حمل و شلیک راکت را با آن را نداشت.AT-4 توسط یک نفر قابل حمل و شلیک است و فقط از شانه راست قابل شلیک است.از برتری های AT-4 هزینه پایین آن برای بکارگیری در یگانهای پیاده نظام است.هزینه هر دستگاه برابر 1480 دلار و 64 سنت است.

در ساخت پرتابگر AT-4 از پلیمر استفاده شده که می تواند فشار ناشی از گازهای خروجی را تحمل کند و دیگر لازم نیست همچون راکت انداز های قدیمی برای تحمل فشار ضخامت لوله را بیشتر کنند.همین کار موجب سبکتر شدن پرتابگر می شود.
همچنین پلیمری بودن جنس پرتابگر موجب ضد آب بودن آن می شود که برای استفاده در شرایط آب وهوایی با رطوبت بالا مناسب است.

نوع پرتابگر AT-4 با نوار کد های رنگی مشخص میشود.پرتابگر با نوار سیاه رنگ نوع جنگی و با نوار زرد رنگ نوع آموزشی است.

راکت AT-4 تشکیل شده از یک کلاهک جنگی و قسمت دم با پره های تا شده که بعد ازخروج راکت از پرتابگر باز می شوند و موجب ثابت ماندن راکت در مسیر خود می شود و قسمت در بر دارنده مهمات اصلی و خرج پرتاب که اقتباس شده از Carl Gustaf است.

راکت های های AT-4 در گونه مختلفی ساخته می شوند که بیشتر در نوع کلاهک جنگی باهم فرق میکنند.کلاهک جنگی AT-4 در سه نوع ساخته می شود

1) HEAT که کوتاه شده "Anti Tank High Explosive" است، ضد تانک با قدرت انهدام بالا ست که کلاهک اصلی در نظر گرفته شده برای AT-4 است که می تواند در زره تا ضخامت 420 میلیمتری نفوذ کند.

2) HEDP که کوتاه شده "Dual Purpose High Explosive" است،با انفجار دو مرحله ای ست.دو منظوره برای استفاده برعلیه سنگر ها و ساختمان.

3) HP که کوتاه شده "Penetration High" است با نفوذ بالا که توانایی نفوذ فوق العاده دارد و میتواند در زره های 500 الی 600 میلیمتری نفوذ کند.

سیستم نشانه گیری AT-4 تشکیل شده از یک ستون چشمی با عدسی نصب شده روی آن در عقب و یک ستون نشانه گیری آهنی(که قابل خم شدن است) در جلوی پرتابگر است که قبلا در کمپانی سازنده تنظیم شده و قابل تغییر نیست.دو جایگاه بر روی پرتابگر گذاشته شده که برای حمل راحت تر و ضربه نخوردن ستون های نشانه گیری آنها را خم کرده ودرون این محفظه ها قرار میدهند.

برای کارایی بهتر و میدان دید بیشتر AT-4 می توان از یک دوربین با پایه نصب که قابل جداسازی است استفاده کرد که از پیش در کمپانی سازنده برای مسافت 200 متر تنظیم شده.همچنین برای هدف گیری در شب و دید بهتر در شب از یک دوربین دید درشب نیز استفاده می شود.روش کار با AT-4 بسیار ساده است و چگونگی کار با آن بر روی پرتابگر نوشته شده است.

مکانیزم کار AT-4 به این گونه است که ابتدا آن را از حالت ضامن خارج کرده و سپس با فشار دادن دکمه شلیک بصورت مکانیکی به سوزن ضربه می زند و راکت شلیک می شود.

مشکلی که درمدل AT-4 وجود دارد،حجم زیاد شعله آتشی است که تا مسافت زیادی از پشت آن خارج میشود که می تواند آتش و فشار ناشی از آن بسیار سوزنده و خطرناک باشد و همچنین موجب می شود که در استفاده از آن در فضای محدود با مشکل مواجه شد.هنگام شلیک،شلیک کننده میبایستی مطمئن شود که در محدوده شعله عقب AT-4 نیروهای خودی یا تجهیزاتی نباشد و اگر شلیک کردن در حالت درازکش(خوابیده روی شکم ) باشد،او می بایست پاهای خود را باز کند تا آتش پاهای او را نسوزاند سپس شلیک کند.از این رو بود که کمپانی Bofors Saab مدل AT4-CS را ارائه کرد.

AT4-CS یک گونه مخصوص که برای جنگهای شهری و استفاده در فضای محدود طراحی شده.یک AT4 معمولی هنگام شلیک در فضای محدود به علت فشار و آتش خیلی زیادی خروجی از آن بسیار خطرناک است.اگر در پشت سرشلیک کننده تا شعاع 5 متری از عقب،دیوار یا هر چیز سخت دیگری باشد ممکن است هنگام شلیک آتش با دیوار برخورد کند و به سوی او بر گردد.در مدل CS از یک توده(مایع آبگونه) استفاده شده که می تواند مقداری از شعله خروجی AT-4 را به محض شلیک خنثی کند.

چگونگی کارکرد راکت AT-4 نیز دارای چند گام است:
1) برخورد:سر مخروطی راکت بر اثر برخورد با زره له میشود.
2) انفجار:بر اثر فشار فیوز الکتریکی چاشنی الکتریکی را فعال میکند و باعث انفجار خرج می شود.
3) نفوذ:خرج اصلی منفجر میشود و به بدنه کلاهک جنگی فشار می آورد و با خروج شدید گاز در صفحه زره نفوذ می کند.
4) پاره شدن زره:سپس راکت زره را پاره و خود موشک خرد و بصورت تکه های آتشین درون هدف نفوذ میکند و هدف را نابود می سازد.

کشورهای بکارگیرنده AT4 عبارت اند از:
1) آمریکا-(که با نام M136 AT4 معروف است) که درارتش آمریکا و تفنگداران نیروی دریایی استفاده میشود
2) ایرلند-(که با نام SRAAW معروف است)
3) لتونی
4) هلند
5) سوئد- (که به نام 86 m Pansarskott معروف است) و AT4CA که برای جنگ های شهری استفاده میشود
6) تایوان
7) انگلیس-(که با نام L2A1 معروف است) و AT4CA با کلاهک جنگی HP که در ارتش انگلیس استفاده میشود
8 ) شیلی
9) فرانسه
10) برزیل

M136 مدل امریکایی AT-4 است که طی یک قرار داد مشترک بین کمپانی Saab Bofors Dynamics سوئد و کپانی ATK آمریکا دراوایل سال 1980 میلادی ساخته شد.AT-4 M136 بعد از جایگزینی با راکت انداز ضد تانک M72،به عنوان راکت انداز ضد تانک در نیرو های مسلح آمریکا به کار گرفته شد که در حال حاضر هم AT-4 در ارتش آمریکا استفاده می شود

پرتابگر این راکت 7.8 کیلوگرم وزن و 102.0 سانتیمتر درازا دارد.کالیبر راکت 84 میلیمتر و سرعت اولیه پرتاب راکت 290 متر بر ثانیه برابر 1044 كيلومتر بر ساعت میباشد.این راکت 46.0 سانتیمتر درازا و 8.1 کیلوگرم وزن دارد.کمترین فاصله برای شلیک راکت 30 متر،برد موثر 300 متر و بیشترین برد آن 2100 متر است.