میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

تانک M-84 یک تانک نسل دو محصول کشور یوگوسلاوی سابق میباشد. این تانک در حال حاظر در کشورهای صربستان , بوسنی و هرزوگوین , کویت , اسلونی و کرواسی در حال خدمت می باشد.نمونه های مختلفی با امکانات مختلفی از این تانک ساخته شده است.
تانک M-84 بر مبنای تانک T-72 روسی ساخته شده است اما با چندین تغییرات از جمله سیستم کنترل آتش داخلی , زره بهبود یافته کامپیوزیتی و یک موتور با توان 1000 اسب بخار،این تانک در سال 1984 به خدمت ارتش خلق یوگسلاوی درآمد ،نسخه ی بهبود یافته با نام M-84A چند سال بعد وارد خدمت شد،در حدود 240 کارخانه ی یوگسلاویایی  به طور مستقیم و در حدود 1000 شرکت دیگر به طور غیر مستقیم در تولید تانک M-84 شرکت داشتند .

کارخانه های اصلی در تولید این تانک به شرح زیر می باشند:

Đuro Đaković, Slavonski Brod, final tank production
FAMOS, Pale, engine
Iskra Fotona, Ljubljana, lasers and electronics
Zrak Sarajevo, Sarajevo, optics
Slovenske Železarne, Ravne, steel and armor
Prvi Partizan, Užice, ammunition
21 Maj, Rakovica, manual turret traverse
Bratstvo, Travnik, main gun
Metalski zavodi Tito, Skopje, multiplicator
11 oktomvri, Prilep
Ruen, Kočani
Rudi Cajevec, Banja Luka, electronics
Sever, Subotica, autoloader
Jugoturbina, Karlovac
Radoje Dakic, Podgorica
Industrija lezajeva Kotor, Kotor

در اواخر سالهای 1980 پروژه ای برای تانک جایگزین با نام M-91 Vihor کلید خورد. بر خلاف تانک M-84 تانک Vihor  یک کپی از یک تانک محصول شوروی نبود , بلکه یک تانک با طراحی کاملاً نو بود. در سال 1991 دو نمونه ی پروتوتایپ یا پیش نمونه از این مدل ساخته شد. اولین نمونه کامل شده بود اما کارخانه ای که در کرواتی بود از تحویل این تانک به ارتش خلق یوگسلاوی سرباز زد. نمونه ی دوم فقط ساخت بدنه اش تمام شده بود . با توجه به فروپاشی یوگسلاوی پروژه ی M-91 تا پایان جنگ در کرواتی متوقف شد. پس از سال 1994 بدنه ی دومین تانک با یک برجک جدید مطابقت داده شد  و کل پروژه با یک نام جدید M-95 Degman نامگذاری شد .
پروژه ی M-95 Degman تاکنون در مراحل اولیه و تجربه و فاز آزمایشات میدانی باقی مانده است.
کرواسی همچنین یک نمونه تانک با آپگرید  Degman  بر مبنای تانک M-84 و با نام M-84D را ساخته بود . ارتش کرواسی طرحی را در دست داشت تا تمام هفتاد و پنجعدد تانک M-84 خود را به آپگرید M-84D ارتقاء بدهد. اما به دلیل بحران اقتصادی این ارتقاء به تعویق افتاد.

آخرین نمونه ی صربستانی M-84 با نام M-84AS شناخته می شود که در سال 2004 پرده برداری شد. این نمونه مجهز به یک سیستم کنترل آتش ، زره های واکنش افنجاری  Kontakt-5 ERA ، موشک های ضد تانک AT-11 Sniper ,  سیستم نشانه روی Agava-2 و سامانه دفاعی Shtora می باشد. این تانک بسیار شبیه به تانک روسی T-90S است.
حدود 150 تانک M-84 به کویت صادر شده است .  فروپاشی یوگسلاوی در دهه ی 1990  مانع صدور بیشتر تانک M-84 شد.


به طور کلی ، تانک های M-84 به یک توپ 125 میلیمتری بدونه خان به عنوان توپ اصلی مجهز هستند. قرار گرفتن یک سیلندر گازی در وسط لوله ی توپ که با یک پوشش حرارتی پوشیده شده است، باعث کاهش دفرمه شدن لوله ی توپ بر اثر دمای زیاد می شود و به فرمانده تانک از سرد بودن لوله در صورت تکرار شلیک ، اطمینان می دهد.
تانک M-84 دارای بارگذاری خودکار با سرعت شلیک هشت گلوله در دقیقه می باشد.
مهمات توپ این تانک در زیر برجک و در داخل بدنه ی تانک چیده شده است . گنجایش این بخش 40 گلوله است. همچنین تانک M-84  به یک مسلسل 7.62 میلیمتری هم محور و همچنین یک مسلسل ضد هوایی 12.7 میلیمتری بر روی برجک فرماندهی مجهز شده است. تمام نمونه های M-84 دارای سه خدمه اند. جایگاه فرمانده ی تانک در سمت راست برجک و افسر توپچی در سمت چپ و راننده نیز در قسمت مرکزی در جلوی تانک قرار دارد.

رزه های به کار رفته در تانک M-84 شامل صفحه های استوانه ای , فولاد تیاتنیوم آلومینیوم و تنگستن با سختی بالا و همچون زره های مدولار Kontakt-5 وصفحات زرهی واکنشی  است.
تانک M-84 دارای دوازده نارنجک دودزا در جلوی برجک است که هر مخزن دارای هفت یا پنج نارنجک می باشد.
پردازشگر تصویر حرارتی و سیستم هدایتی مادون قرمز در بالای سمت راست برجک قرار گرفته است. تانک M-84 همچنین به جستجوگر نور در نبردهای از فاصله ی نزدیک مجهز شده است. همچنین تانک M-84 استاندارد حفاظتی ش.م.ر را رعایت می کند.
 

موتور تانک M-84 یک موتور دوازده سیلندری دیزلی با قدرت 574 کیلووات است که به وسیله ی آب خنک می شود. نمونه ی بهبود یافته یعنی تانک M-84A دارای موتور قدرتمندتر با توان 735 کیلووات (1000اسب بخار) می باشد.با سوختگیری کامل (1200 لیتر سوخت ) این تانک دارای بُرد 450 کیلومتر است و به وسیله ی مخازن سوخت خارجی برد عملیاتی تانک تا 650 کیلومتر افزایش پیدا خواهد کرد.
نمونه ی کرواسی این تانک دارای منبع تامین نیروی بسط یافته میباشد. مدل M-84A4 Sniper دارای یک موتور ساخت آلمان با توان 820 کیلو وات (1100 اسب بخار ) میباشد, در حالی که تانک M-84D دارای یک موتور 895 کیلو واتی ( 1200 اسب بخار )  می باشد که قویترین مدل بین تمام نمونه های تانک M-84 است. مدل M-84D دارای مخزن سوخت بزرگتر با گنجایش 1480 لیتر میباشد.
تانک M-84 میتواند تا 1.2 متر در هر زمانی زیر اب  فرو بروند و به وسیله ی لوله ی مخصوص تنفس تانک میتواند تا عمق 5 متر زیر آب فرو بروند.

نمونه های مختلف این تانک به شرح زیر میباشد :

M-84A

این تانک ساخت یوگسلاوی میباشد. نسخه ی اولیه ی این تانک بر مبنای تانک T-72 میباشد و بین سالهای 1984 و 1987 تولید گشته است . حداقل 150 عدد از این تانک تولید گشته است.

نمونه ی ارتقاء یافته  ی این تانک شبیه به تانک T-72M1 میباشد اما دارای موتور به طور قابل توجهی قدرتمند تر و دارای زره های اضافه شده  میباشد. این تانک مجهز به یک سیستم کنترل اتش کامپیوتری جدید با نام SUB-M-84 و سایت نشانه روی روز و شب مخصوص افسر توپچی با نام DNNS-2 میباشد. این تانک همچنین مجهز به یک تثبیت کننده ی مستقل در دو سطح و یک فاصله یاب لیزری یک چارچه و همچنین یک پریسکوپ با نام TNP-160 و پریسکوپ TNPA-65 مخصوص دیدن سطح میباشد. این تانک همچنین مجهز به پریسکوپ روز و شب مخصوص فرمانده  با نام DNKS-2 و همچنین پریسکوپ مخصوص راننده با نام TNPO-168V  میباشد. این نمونه بین سالهای 1988 و 1991 تولید گشته است . این نمونه بسیار مشابه نمونه ی M-84AB میباشد. در کل 450 عدد از نمونه ی اتقاء یافته ی M-84A و M-84A تولید گشته است.

M-84AB

این تانک برای کویت و توسط یوگسلاوی بر مبنای تانک M-84A ساخته شده است و مشهور به نسخه ی کویتی تانک M-84 میباشد.
تانک M-84AB مجهز به سیستم ارتباطی و ارتباط داخلی جدید شده است.
هنگ زرهی سی و پنجم کویت با نام الشهید مجهز به چند ده تانک M-84AB  بود که در عملیات طوفان صحرا شرکت جست بود. در طی نبرد فقط دو عدد تانک M-84AB از دست رفت اما بعدا هر دو تانک بازیابی شد.در اصل کویت بیش از 200 عدد تانک سفارش داده بود اما فقط 150 عدد قبل تا قبل از فروپاشی یوگسلاوی دریافت کرد.

M-84ABN
این نمونه ساخت یوگسلاوی بود  به تجهیزات ناوبری زمینی مجهز شده بود.

M-84ABK command tank
این نمونه نیز ساخت یوگسلاوی بود و مجهز به طیف وسیعی از تجهیزات ارتباطات و سامانه های ناوبری زمینی و یک مولد در نقش فرماندهی شده بود.


M-84A4 Sniper
این نمونه ساخت کرواسی بود و مجهز به تمام سایت دیده بانی روز و شب با نام SCS-84  شده بود. این تانک همچنین مجهز به سامانه ی سنسور حرکتی و کامپیوتر بالستیکی و بهبودیافته با نام DBR-84 شده بود. کرواسی حدود 40 عدد از این تانک را که در کارخانه های داخلی تولید گشته بود را بین سالهای 1996 و 2003 خریداری کرد. بر اساس شایعات این تانکها دارای یک موتور متفاوتی با منشا المانی میباشد که تا 1100 اسب بخار نیرو تولید میکند بر خلاف منبع نیروی اصلی که 1000 اسب بخار نیرو تولید میکرد. اما این اطلاعات هرگز به طور رسمی تایید نشدند. همچنین یک مجموعه ی ارتباطی جدید با نام RACAL نیز با سیستم ارتباطی قدیمی تعویض شدند. از سال 2008 تمام تانکهای M-84 کرواسی به استاندارد نمونه ی M-84A4  به روز رسانی شدند.

M-84AI armored recovery vehicle
این نمونه تولید مشترک لهستان و یوگسلاوی میباشد و نمونه ی خودروی بازیابی تانک M-84A است.
در اواسط دهه ی 1990 کویت درخواست یک وسیله ی زرهی بازیابی بر اساس نمونه ی تانک M-84A را به عنوان قسمتی از قرارداد خرید یک دسته ی بزرگ از تانکهای M84A را داده بود.
این وسیله ی زرهی باید در زمان کوتاهی توسعه می یافت. بنابراین به جای طراحی و تولید مستقل, تصمیم به استفاده از یک وسیله ی زرهی بازیابی از یک کشور خارجی که ساخته و در حال خدمت است ، به عنوان پایه گرفته شد .
بنابراین لیسانس تولید خودروی بازیابی WTZ-3 خریداری شد و قسمت های تولید لهستان این خودرو که در تانک بازیابی M-84AI  مورد استفاده قرار گرفته است در کارخانه ی 14 October شهر  Kruševac تولید گشتند. همچنین یک برنامه ای نیز با نام M-84ABI برای کویت وجود داشت که شکست خورد.
خودروی بازیابی M-84AI به یک مسلسل 12.7 میلیمتری بر روی دریچه ی فرماندهی مجهز شده است و همچنین به دوازده نارنجک دودزا ( هشت عدد در راست و چهار عدد در چپ) مجهز گشته است.

تجهیزات استاندارد این خودروی بازیابی عبارت است از : یک جرثقیل با نام TD-50 , تیغه ی بولدوزر نصب شده در قسمت جلو , وینچ اصلی و ثانویه.

M-84AS
این نسخه ساخت صبرستان می باشد و نمونه تانکی است که از آخرین بسته های به روزرسانی برخوردار شده است و در ارتش صربستان در حال خدمت است.
به روزرسانی های این نمونه به شرح زیر می باشند:

• در این نمونه  یک سیستم کنترل آتش جدید اضافه گشته است. زره های جدید این تانک شامل پدهای استوانه ای میباشد. فولاد الومینیوم و تیتانیوم  با سختی بالا .
• مجهز به زره های NERA و همچنین زره های مدولار KONTAKT-5.
• مجهز به سایت نشانه روی حرارتی AT-11 Sniper و Agava-2.
• مجهز به سامانه دفاعی Shtora

اولین حضور عمومی این نمونه در جولای 2004 در پایگاه نظامی Nikinci به وقوع پیوست.
تانک M-84AS به نظر میرسد بسیار شبیه به تانک روسی T-90S باشد  و هر دو تانک در ظاهر و در توانایی بسیار بهم شبیه هستند.
بنا به گزارش ها ، تانک روسی دارای زره بهتری نسبت به تانک M-84AS می باشد در حالی که تانک M-84AS دارای قدرت مانور برتری است.
تانک M-84AS نیز توسط ارتش کویت به عنوان قسمتی از یک مناطقه ی بین المللی مورد ازمایش قرار گرفت . اما یک شرکت ترکیه ای انتخاب شد.
این تانک می تواند پس از برخوردهای متعدد موشک های ضد تانک (ATGM)  از فواصل نزدیک و یا آتش دیگر تانک ها به بقای خود ادامه دهد.
دوربین های تصویری حرارتی جدید در قسمت فرمانده و راننده ی تانک نصب شده است و این تانک می تواند در شب نیز به عملیات بپردازد.
این تانک مجهز به یک توپ 125 میلیمتری بدونه خان با نام 2A46M  و یک موتور دیزلی با توان 1200 اسب بخار شده است که حداکثر سرعت 72 کیلومتر بر ساعت را برای این تانک به ارمغان می آورد. تعدادی از کشورهای نامعلوم عربی علاقمند به خریدن این تانک می باشند.

M-84D
این نمونه ساخت کرواسی می باشد و با بسته ی به روزرسانی تانک های M-84 قادر به  ارتقاء به نمونه M-84D می باشند. این نمونه مجهز به یک موتور جدید با توان 1200 اسب بخار و همچنین به  زره های RRAK ERA  جدید است.
تانک M-84D مجهز به یک سامانه ی سلاح کنترل از راه دور با نام Samson ساخت شرکت رافائل و یک کامپیوتر بالستیکی اومگا می باشد.(Slovenian Fotona-made digital ballistic computer)
این تانک دارای یک سیستم دفاعی جدید SDZ می باشد که قابلیت حفاظت خدمه دربرابر حملات بیولوژی  شیمیایی و اتمی را به ارمغان می آورد.
این تانک همچنین مجهز به سامانه ی تصویری حرارتی جدیدی شده است که  دیدن در شب , از میان مه , تاریکی و طوفان را ممکن می سازد.
سیستم ارتباطی جدید با نام Racal نیز در این نمونه نصب شده است که به صورت استاندارد در تمام تانکهای M-84D و M84A4 می باشد.
شرکت دهل که شنی های تانک لئوپارد دو را تامین میکند شنی های  تانکهای M-84D و M-84A4 کرواسی را نیز تأمین می کند.
تانکهای M-84A4 و M-84D دارای برد عملیاتی 700 کیلومتر و همچنین دارای حداکثر سرعت 65 کیلومتر بر ساعت است.
تانک M-84D دارای آتولودر یا سیستم بارگذاری خودکاری  با سرعتی پانزده درصد سریعتر نسبت به نسخه های قبلی لسا و این بدان معنا است که میتواند به جای 8 گلوله ,  9 گلوله را دردقیقه برای شلیک مهیا کند . این تانک در قسمت عقب خود برای حفاظت از موتور دارای زنجیر(گیسوان شولامیت) میباشد. همچنین در اطراف ذخیره گاه مهمات برای جلوگیری از هدف قرار گرفتن مهمات دارای زره SLAT می باشد.
تانک M-84D همچنین چندین ارتقاء دیگری نیز دریافت کرد که از جمله ی آنها می توان به ذخیره گاه اضافی برای مهمات بیشتر و همچنین حفاظت زرهی بیشتر اشاره کرد. این ذخیره گاه دارای حفاظت زرهی اضافی هستند.
تانک های M-84D و M-84A4 قرار است جایگاه اسلحه ی کنترل از راه دور 12.7mm Kongsberg را دریافت کنند که قرار است در تمام تانک های M-84D و Dm-84A4 یکپارچه شود.
تانک M-84D نیز قرار است به آشکارساز تابش لیزری LIRD-4B و همچنین موشک های ضد تانک LAHAT مجهز شود. همچنین این تانک پتاسیل بالقوه ای برای یکپارچه سازی با توپ فشرده ی  120 میلیمتری سوئیسی توسعه یافته شده ی شرکت RUAG را داراست. این گزینه به صورت جدی مطرح شده است و به کرواسی اجازه خواهد داد که از مهمات 120 میلیمتری استاندارد ناتو استفاده نماید. توپ 120 میلیمتری RUGA ساخت سوئیس نسبت به توپ 120 میلیمتری L44 تولیدی رین متال آلمان به خاطر انتقال تکنولوژی و ارائه ی دانش فنی ارجحیت دارد. به خاطر بودجه ی محدود، تاکنون فقط دو تانک به این نمونه آپگریت شده است.

منبع :

http://www.military.ir/forums/topic/26820-%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%A9-m-84/#entry359543